104. සයිකලයෙන් තල් අරණට 6

“පදින පදින හැම ගව්වම කෙටි වේවා - 

 නැවත මෙවන් ගමනක සිත නොයෙදෙවා”

සයිකලයෙන් තල් අරණට . . .1

සයිකලයෙන් තල් අරණට . . .2

සයිකලයෙන් තල් අරණට . . .3 

සයිකලයෙන් තල් අරණට . . .4 

සයිකලයෙන් තල් අරණට . . .5 

අපි පමණක් නොව උගත් නීතීවේදීන් පවා තම කොමෙන්ටු මගින් රෙකමදාරු කල බබියෙන් දිවා අහර මද පමනට ගෙන එතැනින් නික්මුනෙමු. 

ඉදිරියේ දරුණු අව් කූඨකයක් නොවීය. වළාකුළු හිරුට එදිරිව නැගී සිටියේ අපේ පස ගෙනය. එසේම තවමත් දැව ඝාතකයන්ගෙන් සැඟවී ජීවිතය ගැට ගසාගෙන සිටි  දැවැන්ත වෘක්ෂයෝ අතු පතර විහිදා හිරුගේ චන්ඩ රෂ්මියෙන් අපව තම ඇකයේ වසන් කරගත්හ. මේ සියළු ආශිර්වාදයන් මාධ්‍යයේ අප සාමාන්ය වේගයක් පවත්වාගනිමින් පැද ගියෙමු. මේ වන විට අප වියලි කලාපයට අවතීර්ණවී සෑහෙන තරමක දුරක් පැමිණ තිබුනු අතර මෙම ප්‍රදේශයට වැසි වැටෙන කාලාත්‍රය අවසන් වී තිබුනි. වැසි වැටෙන කල අවසන් වීමත් සමග වියලි කලාපයට වසන්ත සමය උදාවන්නට පටන් ගනී. දෙසැබර් මස යනු මහ කන්නය ඇරඹෙන අවධියයි.  

බොහෝ වසර වල දෙසැම්බර්යේද මෙම කලාපය තුල මහ වැසි දක්නට ලැබුනද මෙම දිනයේ එනම් දෙසැම්බර් 23 වනදා කිසිදු වැස්සක හෝඩුවාවක් දක්නට නොලැබුනි. එය කිසියම් ආශිර්වාදයකි.

වැස්සේ තෙමීමට කැමති අය මා හට හමුවී ඇත. ඒ අතර විශේෂයෙන්ම මා සමග වැස්සේ තෙමීමට කැමති අයෙකුද හමුවිය! මමද වැස්සේ තෙමීමට කැමති අයෙක්මි. එහෙත් සයිකල් පැදීමේදී වැස්සකට හසුවීමෙන් පාදවල මාංශ පේෂි හැකිලී පැද ගන්නට නොහැකි තත්වයකට පත්වීමේ අවධානමක් පවතී.එය මා අත්විඳ ඇත. වරක් මා දැඩි වැස්සක කිලෝමීටර 65 ක පමන දුරක් හුදෙක් මටම මා විනිශ්චය කරගනු පිණිස පැද ගියෙමි.

 

විනිශ්චය මාගේ පාර්ශ්වයට පක්ෂව ලැබුනද සයිකලය පැදීමේදී පාද අගුල් වැටුනු ස්වරූපයක් දැනින.සයිකල් ධාවන තරග වලදී කෙරෙණ්නේ සුළු ජල ප්‍රහාරයකට විටින් විට ලක් වීම විනා දැඩි වර්ෂාවකට ලක්වීම වැනි අවදානම් තත්වයක් නොවේ.

 

එහෙත් 80 දශකයේ ලේක් හවුස් ආයතනය ඉදිරියෙන් අවසන් වූ එක් සයිකල් ධාවන තරගයක් අවසන් වූයේ දැවැන්ත වරුසාවක් මැද බව මට මතකය. එය ජයග්‍රාහනය කලේ නිවිතිගල ඒ ඇම් සුමනවීර හා වසන්තා කහපොලආරච්චිය. මාගේ මතකය නිවැරදි නම් අපගේ සයිකල් සේවා කිරීම, අලුත්වැඩියා කිරීම, නඩත්තුව හා සූසර කිරීම කරණ බියන්කි ප්‍රදර්ශණාගාරය අයත් සූරියගේ ව්යාපාරය හිමි සූරියගේ මහතාගේ ප්‍රිය බිරිඳ ව සිටියේ එම සයිකල් ශූරියය ලෙස මාගේ මතක පොතේ "ඕපා දූප" පරිච්ඡේදයේ ලියා තිබුනි. මෙය මම අතිත කාලයෙන් ලීවේ සියල්ල වෙනස් වෙන ලෝකයේ එම පවුල් ජීවිතය පමනක් පරිස්සම් වීමට හේතුවක් මා හට දක්නට නොමැති බැවිනි!

ඇඟේ  අමාරුව  සිතේ දරාගෙන - 

  සිනහ පිරුණු මුව  තිදෙන අයාගෙන 

  (අමාරුවෙන් වුව !)

එතැන් සිට බළල්ල පසුකොට දළදාගම හංදියට ප්‍රවිශ්ඨ උනෙමු. දළදාගම හතර මං හංදියකි. කුරුණෑගල දෙසින් ඇතුළුවන අයෙකු එම හංදියේ මැද තියෙන හෝරා ස්ථම්ඹය හෙවත් ඔරලෝසු කනුව අසලින් කෙලින්ම ඉදිරියට ගියවිට පිළිවෙලින් අඹන්පොල, ගල්ගමුව හමුවේ. මීට කලකට පෙර අඹන්පොල කුඩා කඩ මණ්ඩියකි! (මෙය ලෝකයේ ඕනෑම නගරයකට ගැලපෙන පොදු ප්‍රකාශයකී) මා අඹන්පොල නගරය පසුකරණ සෑම දිනෙකම පාහේ මතකයට එන එක් දුක්බර සත්‍ය කතාවක් වේ.

"මධුසමය" ලෙස මා වෙතින් ලියැවුනු කෙටි කතාවට පාදක වූයේ එම කථාන්දරයයි. හැකි විටෙක මා එය අකුරු අමුණා පෝස්ටුවක් ලෙස පල කරණ්නෙමි.

ඔරලෝසු කණුව අසලින් වම් පසට හැරුණු විට නිකවැරටිය දෙසට ගමන් කල හැකිය. දකුණු පසට විහිදෙන්නේ අතුරු මාර්ගයකි. එම මාර්‍ගය දිවෙන්නේ මහව හෙවත් මාහෝ දුම්රිය නැවතුම්පොළ වෙතටය.

මා හට නිකවැරටිය කිව් සැනින් සිහිවන්නේ නොබෝදා අප අතරින් ගල් අරක්කු පිහිටෙන් වියෝ වූ ප්‍රවීණ ලේඛක චින්තන ජයසේනයන්ය. වරක් ජාතික සංස්කෘථික උළෙල පැවැත්ත්වූයේ නිකවැරටියේදීය. එය ඔහුගේ "කොලම"පුවත් ලියා පලකොට තිබුනේ "මෙවර ජාතික සංස්කෘථික උළෙල නොබෝදා නිකවැරටියේදී කරටි කඩාගෙන පැවැත්වුනි" කියාය!

දළදාගම පසුකොට ටික දුරක් යන විට වම් පසින් විසල් අඹවත්තක් පිහිටා ඇත. එය එවකට අයත්ව තිබුනේ හිටපු ජනපති රණසිංහ ප්‍රේමදාස මහතාටය. එකල මෙම වත්ත මහමෙව්නා උයන සේ විසිතුරුව විචිත්‍රව තිබුණි."කලය මැවූ වෙනසක අරුමේ."කියා ශාලිත අබේවික්‍රම කිව්වේ කට කහනවටද? අද එදා පැවති ශ්‍රී විභූතිය අද අහලක වත් නැත. එයට අද පත්වී ඇති ඉරණම එක්සත් ජාතික පක්ෂය දැනට පත්වී ඇති තත්වයේ තල දර්පණ ප්‍රථිබිම්බය මය. ප්‍රේමදාස පාලන සමයේදී මෙම මාර්ගය එනම් ඇල්ල හරහා අනුරාධපුර මාර්ගයේ කාපට් දමා තිබුනේ මෙම වතුයාය තෙක් පමනි!

මේ වන විට; මා අතින් ලියැවුනු "මධුසමය" කෙටි කතාවට පාදක වූ ධාන්‍ය වෙළෙඳ සැල පසු කරමින් අප ඉදිරියට පදිමින් විය. ධාන්‍ය වෙළෙඳ සැළක් දැන් එහි නැත! අඹන්පොල බස් නැවතුම දෙසට ඇත්තේ සැලකිය යුතු පල්ලමකි! මෙවන් ගමන් වලදී පල්ලමක් යනු දේව ආශිර්වාදයකි. දළදාගම සිට ඉදිරියට පාර වඩාත් සමතලා වේ. පාරේ මොන ආකාරයේ භූ විෂමතා ලක්ෂණ පෙන්නුම් කෙරුණද නිශාන් එකම ගියරයේ එකම වේගයකින් පැදගෙන යමින් විය! එය එකම පිච් එකක සිංදුවක් කියනවා වැනිය.සමහරු සිංදුවේ වචන හෙවත් පදමාලාව දැන ගත්තද ගීත ගායනා කරන විට සිහි ගැන්වෙන්නේ අලුත්ගම කන්දෙ විහාරේ විදුලි පහන් දැල්වීම සඳහා යකඩ කටෙන් ආධාර ඉල්ලන අයුරුය! 

  ගමක නමක් - සිතට සුවක් 

ගෙනා දිනක්  - වේද තවත් ?

    අයියනායක දෙයියනේ ඇති යන්තං ගල්ගමුව!

අඹන්පොළෙන් පසුව කුඩා ගම්මාන කිහිපයක් පසුකර යාමෙන් පසු ගල්ගමුව නගරයට සේන්දු උනෙමු. කොළඹ සිට මහ පාර සමග එකට අත්වැල් බැඳගෙන "අන්තිම තෙක් අපි එකටයමු... //" කියාගෙන ටික දුරක් පැමින පෑළියගොඩ හතරෙ කණුවේදී නොපෙනී ගිය; යළිත් පොල්ගහවෙළදී ඔමරි පා ඉවත්ව ගොස් කුරුණෑගලදී හරස් වී කැලෑ පනින රේල් මග හතර දිග්බාගයේම කරක් ගසා නැවත ඇහැට පෙනෙන්නට කැලේ අතරිණ් මතුවන්නේ ගල්ගමුව නගරය ආසන්නයේදීය. ගල්ගමුව නගරය සමග වමට ද්විත්ව වංගුවක් තිබුනු බව මා හට මතකය. මෙවන්ම වූ වංගුවක් ඇස ගැසෙන අනෙක් නගරය වන්නේ ගලේවෙල නගරයයි.

ගල්ගමුව නගරයට සේන්දු වුනු මොහොතේ සිට අප විපිළිසර වූයේ අපගේ නවා තැන සොයා ගැනීමටය. ඒවන විට කිලෝමීටර 140 ක පමන දුරක් සයිකල් ගමනක යෙදී සිටි අප තිදෙන; මේ වන විට සෑහෙන පමන වෙහෙසට පත් වී සිටියෙමු. එම තත්වය වඩාත් බල ගැන්වෙන වැකිය එය නොවේ. එය “මේ වන විය අප තිදෙන බොහෝ සෙයින් හෙම්බත්වී සිටියෙමු!” යනුවෙන් නිවැරදි විය යුතුය. එය එක් දිනකින් පොළොන්නරු ගිය ගමනට සාපේක්ෂව ගත් කල එතරම්ම කටුක ගමනක් නොවූවද හෙට දිනයේද මීට ආසන්න දුරක් පැද යාමට තිබේ. එසේම පසු දිනද එනම් තෙවන දිනයේදීද කිලෝමීටර 100 කට ආසන්න දුරක් පදින්නට තිබේ. එක් හිසරදයක්, මස් පිඩු පෙරළීමක් මුළු ගමනම අතර මග නවතා ලීමට හේතු විය හැක. එනිසාම විවේකය අනිවාර්‍ය අංගයකි. මේ වන විට වේළාව හවස 3.00 ට පමන ඇත.

නගරය ගෙවී යන්නට පටන් ගන්නේ දුම්රිය පොල පසුවී මද දුරක් ගිය පසුය. සෑම රාත්‍රියකම මෙම ඉසව්වේ ගල්ගමුව පොලීසියට අනුයුක්ත පොලිස් නිලධාරීන් දෙදෙනෙකු ගොදුරු සොයමින් සිටිනු දැකීම අනිවාර්ය දර්ශනයකි.

 

වරක් මා මගේ ලොරි බාගය පදවාගෙන මහ රාත්තිරියේ වව්නියාවේ යන්නට ගිය දවසක ඔවුන් ගේ ප්‍රහාරයට මා ලක් විය. එහිදී රථයේ පන්තියට අයත් පැදවීමේ බලපත්‍රය, රථයේ ආදයම් බල පත්‍රය හා රක්ෂණ සහතිකය නියමිත පරිදි තිබෙන බව මා නිලධරුවාට දක්වා සිටි විට ඔහුගේ ඊළඟ අවශ්‍ය තාවය වූයේ රථයේ දුම් සහතිකය හා යෝග්‍යතා සහතිකය යන දෙකය! රථයේ ආදයම් බල පත්‍රය ලබා ගනීමට දුම් සහතිකය හා යෝග්‍යතා සහතිකය අනිවාර්යයෙන්ම අදාල ආයතනය මගින් පරීක්ෂාවට ලක් කල බව කී නමුදු එම ලපටි රාළහාමිට එය ඔහුට ගැලපෙන පිළිතුර නොවීය.

පසුව මාගේද ගිණි කණ පැන ඔහුගේ සාජන් මහත්තයාට "ඔයාට ඕනෙ නම් වාහනේ තියාගන්න!, මම මගේ ගමන බස් එකේ හරි යනවා!!" කියා තවත් වචන දෙක තුනක් මා හතර අතට ඉලක්කයක් නොඅල්ලා දමා ගැසූ පසු "ආ එහෙනම් වාහනේම යන්නකෝ...! කියා මාගේ ලොරි බාගය මුදා හැරියේය!

මාගේ ලොරි1/2

            හරි හරි ආඩම්බරේට හිටියට ලොරියක්ම තමයි !

  

මේ කයිවාරුව මෙතන ලියා දැම්මේ මා මෙන් සයිකල් නොපැද්දද රෑ පානේ ඔය ඉසව්වේ යනවානම් වාහනයට අදාල ලිපි ලේඛන වලට අමතරව ගෙදර ඔප්පු තිරප්පු, උප්පැන්න සහතික, පරණි හාල් පොත වැනි දේවල්ද රැගෙන යාම මැනවයි දැන්වීමටය. මෙහිදී විශේෂයෙන් කිව යුත්තක්ද ඇත. හැම රාළහාමිටම ඔය කොල කෑලි බලන්නට දොළ දුක නොහැදුනාට නෛතිකව ගත් කල ඒවා රථයේ අනිවාර්‍යයෙන්ම ගෙන යා යුතු ඒවා වේ! ඒවා විමසීමට අයිතියක් පොලිස් නිලධරුවන් සතුය. ඒ නිසා කිසිවෙකු ඉදිරියේ ඔළුව කසන්නට නොයා තමන්ගේ වාහනයට අදාල සියළුම ලිපි ලේඛණ පුස්කොල පොතක් සේ එක අමුනා ගෙන යාම මැනවි.

 

මොනතරම් වියදම් උනත් ආදායම් බලපත්‍රය ලෙස හංවඩු ගසා ඇති හරි හතරැස් රවුම ඉදිරිපස වාමුවාවේ නොහොත් වින්ඩ්ස්ක්‍රීන් එකේ අයිස් ක්‍රීම් වලින් හෝ අලවා තිබිය යුතුමය. එසේ නොමැති වීම මන්තිරි වැටුපට රුපියල් 2500 කින් සම්මාදම් වීමකි! එසේ ඉදිරි පස වීදුරුවේ ප්‍රදර්ශණයට නොතබා එයින් පිට පොට ගසා ගෙන වාහනය පදවාගෙන යාමට නීතිය තුල කෙසේ වෙතත් පොලීසිය ඉදිරියේ නිදහසට කාරණාවක් නොවන්නේය. කාර් පිස්සුවාගේ 4 ශ්‍රී පනස් හතරයි හැටඑකේ මූනු පොතේ පින්තූරේ පොඩි කරදහි කෑල්ලක් පෙනෙන්නට තිබුනාට එය ඔය කියන හරි හතරැස් රවුමදෝ කියා බලා කියා ගන්නට බැරිය.

 

මතක් උන වෙලාවේ මේ ටිකත් ලීවේ මාගේ පුරාජේරුවට වඩා ඔබ තමුන්නැහැලාට මේ දේවල් වැදගත් බව මා ඉන්තීරුවෙන්ම දන්නා බැවිනි.

 

දුම්රිය පොල පසු කොට පොලිස් දඩ බිමද පසු කරමින් ටික දුරක් එනම් මීටර 100 ක් පමන දුරක් පැද යාමේදී අප නවාතැන් ගැනීමට නියමිතව තිදෙනෙකු හට නිදා ගැනීමට සුදුසු කාමරයක් වෙන් කරගත් අවන්හල සොය ගත හැකි විය.

 

ස්ථානය දුටු පමණින් එහි භාහිර පෙනුම අපේ සිත් නොගත්තේය. කෙසේ හෝ හිත හදාගෙන එය තුලට ගොස් මා කවුරුණ්ද? කොහි සිට කුමක් අරභයා පැමිණියේද? යන වග ගරු ගාම්භීර ලෙස ඉදිරිපත් කලද එය එහි සිටිය වුන්ට මෙලෝ ගානක් නැතිවිය. "කොළඹ සිට යාපනේට සයිකලයෙන් ගමන් කරණ; මෙම තවමත් බටහිර හෝ දේශීය වෛද්‍ය විද්‍යාවේ සොයා නොගත් රෝගයකින් පෙළෙනා අප තිදෙන” ඔවුනට කිසිදු විශේෂත්වයක් ගෙන ආ දසුනක් බව කිසිදු ලෙසකින් පෙන්නුම් නොකෙරුණි.

 

මෙය;පොළොන්නරුවට එක් දිනකින් කිලෝමීටර 200 ක් මග ගෙවා අප පැද ගෙන ගොස් මධුෂාන්ගේ නිවසට ගොඩ බැස්ස දිනයේද මා අත් දුටු තත්වයකි.

 

"ආනේ ඔයාලා ආවද?”, "දෙයියනේ කොහොමද අනේ ඔච්චර දුරක් පැද්දේ?", "අමාරු නැද්ද?", "අම්මෝ මගේ ඇඟේ ලේ වතුර වෙලා හිටියෙ!" වැනි ආකර්ශණීය වදන් කිසිවක් මධූගේ ප්‍රිය බිරිඳගෙන් මා දුටුවේ නැත. නොකීවාට මධූ එසේ බලා පොරොත්තු වූවාට සිදුවූයේ ඉතා ඇල් මැරුණු ප්‍රථිචාරයකි.

 

දෙවෙනි වර එනම් පසු ගිය මාසයේ නැවත මමත් මධූත් වසිකත් පොළොන්නරු ගිය දවසේ නම් මධූ තම බිරිඳ ලවා බලෙන් දෙපා සම්බාහනය කර ගනිමින් අපට මාධ්ය සංදර්ශනයක් පැවැත්වූවා යාන්තමට වාගේ මතකය! මේ දේවල් පුහුදුන් සත්වයින් අපේක්ෂා කරණ සිඟිති ආතල් ය! කණගාටුවට කරුණ වන්නේ අන් අය මෙසේ ආතල් ගැනීම හෙලා දැකීමය.

 

මා මෙය මෙසේ ලීවාට අප සියල්ලෝම එකම මුලකින් පටන්ගත් සත්වයින් කොටසක් බව කීවේ මා නොව චාල්ස් ඩාවින්ය! එනිසාම එකිනෙකා වෙනස් වූවාට ඒ අවස්ථානුකූලව විනා මුළුමනින්ම නොවේ. "බොන එකා බි ගන්නා සැප නොබොන එකා 'මං බොන්නේ නෑ!’ කියා ගනී!' කියා මා කියන්නේ ඒ නිසාමය. වැද්දන් බන කියද්දී පැවිද්දන් බන කියනවාට වඩා සුන්දරය!හිනා වෙවී නිවන් යා හැකි මගකි!!

 

සතියකට පමණ කාලයකට පෙර විමසා බලා ඉන්පසු දූරකථන මාර්ගයෙන් වෙන් කරගෙන මීට දිනකට පෙරද නැවත කතා කොට තහවුරු කරගත් පාරිභෝගිකයා තම සේවා ස්ථානයට පැමිණ කලින් වෙන්කරගත් කාමරය ගැන විමසද්දී ඔවුන් තූෂ්ණිම්භූතව එකිනෙකා ගේ මුහුණ බලමින් කල්පණා කරණ්නටත් එකිනෙකා ගෙන් විමසන්නටත් විය! තවත් ස්වල්ප වේලාවකින් මාගේ වාග් ප්‍රහාරය ඇරඹීමට ඔන්න මෙන්න තිබියදී එක් අයෙක් ඉදිරිපත්ව "ඔය ගොල්ලො කී දෙනෙක් ඉන්නවාද? කාමර කීයක් ඕනෙද?" අසා නැවත් කිසිවෙකුගෙන් කාමර ඇත්දැයි විමසා තහවුරු කරගෙන ; අපට කාමරයක් සැපයීය. කාමරයක් කලින් වෙන්කරගත් අරුමයෙන් තව මොහොත කින් අපට පාරේ නිදා ගැනීමට තිබුණු අනගි ගෙන අවස්ථාව ඒ මහතාගේ මැදිහත් වීම කරනකොට එසේ මග හැරී ගියේය.

 

කාමරයට ගොඩ වැදී මොහොතකින් හිතේ තිබුනු කේන්තිය හිරු දුටු කදෝ පැණියන් සේ අන්තර්ස්දාන විය.තවත් ටික වෙලාවක් ඇවෑමෙන් නිශාන් කුමාරගේ කාරුණික අනුග්‍රහය යටතේ හයි කියුබ් ලයන් ස්ට්‍රොන්ග් කෑන් එකක සිසිලසින් සිරුර සිසිල් වී යන්නට පටන් ගත්තේය.

 

"නදී ගංගා තරණයේ - සැරිසරා සැඩ මාරුතේ 

                                                                 ඉන්ද්‍රඛීලයක්සේ. . . . . . . 

නොසැලී මා යන මාවතේ - සිංහ ලෝකයේ 

                                                           සිංහ ලෝකයේ. . . . . . . . . . . . .”

 

ඔව් එය ජව සම්පන්න බවින් අනූනයි තමයි. ඒත් මම මෙනෙහි කරණ්නට කැමති ගීය වූයේ අනෙකකි. සවස් වරුව ගෙවීගිය අයුරු සිහිනයක්සේය. ඒ සිසිල් මධු පානය නිසා නොව සිරුරේ තිබුණු අධික තෙහෙට්ටුව විසින් සිරුරේ ජීව ඔරලෝසුව අඩපන කරගෙන හෝ නතු කරගෙන තිබුණු හෙයිනි.

 

පසු දින ගමනට ඇවැසි පරිදි අපගේ සයිකල, ඇඳුම් , ආහාර හා වෙනත් අඩුවැඩිය සියල්ල යථා පරිදි සකස් කිරීම හැරුණු කොට අපට ඉතිරිව තිබුනේ කයිවාරු ගැසීම හා නිශාන් කුමර හට සයිකලයේ ගියර ප්‍රයෝජනයට ගන්නා අයුරු කියා දීමටය. මේ කට යුත්තටම මම කොළඹින්ම රැගෙන ගිය චරිථයක් විය. ඒ අන් කිසිවෙකුවත් නොව මධූය. මධූ මැනවින් ඉටු කරණු මම අඩ නින්දේ සිට බලා සිටියෙමි. m

Scott P6 Cog Set (Free wheel)

සයිකලයක වේවා වෙනයම් ඕනෑම; දම්වැලකින් එකිනෙකට අසම සම දැති රෝද දෙකක් පිළිබඳව; යාන්ත්‍ර විද්‍යාවේදී කථා කෙරෙණ මිනුම් දෙකක් පවතී. ඉන් එකක් වන්නේ ප්‍රවේග අනුපාතය (Velocity Ratio) හා යාන්ත්‍ර වාසිය (Michanical Advantage) යි. (සත්‍ය වශයෙන්ම මෙය දම්වැල් දැති රෝද පමණක් නොව සෑම සියළු යන්ත්‍ර සඳහාම පොදු මිණිත එසේ නැතිනම් අගයයන් දෙකකි! මෙම මිණිත දෙක එකිනෙකට අනුලෝමව සමානුපාත වන අගයයන් දෙකකි. එනම් එක් රාශියක් උපරිම අගය ගන්නේ අනෙක් රාශිය අවම අගය ගන්නා අවස්ථාවේදීය! 

ප්‍රවේග අනුපාතය ඉහළ යත්ම  ඉහළ යත්ම අප; යන්ත්‍රය මත යොදන බලය මගින් ඇතිකරවන වේගයට සාපේක්ෂව වඩාත් වැඩි වේගයක් යන්ත්‍රය මගින් ලභ ගත හැක!

යාන්ත්‍ර වාසිය ඉහළ යත්ම ප්‍රථිඵලයේ වේගය අඩු උවද වැඩි ශක්ති ප්‍රමාණයක් ප්‍රයෝජනයට ගත හැක!

 

මෙය ඉතා සරල උදාහරණයකින් මා පැහැදිලි කරණ්නම්. වාහනයක් වැඩිම වේගයකින් ගමන් කරණ්නේ එහි 5 වන ගියරයේ වුවද එම ගියරය කන්දක් තරණය කිරීමට භාවිතා කිරීමට නොහැක. මෙහිදී කැපී පෙනෙන ගුනාංගය වන්නේ (Velocity Ratio) ප්‍රවේග අනුපාතයය.

එසේම පලමු ගියරය කන්දක් නැගීමට භාවිතා කලද ඉන් අධික වේගයකින් රථය ධාවනය කිරීමට නොහැක.මෙම භාවිතාවේදී කැපී  පෙනෙන ගුනාංගය වන්නේ (Mechanical Advantage) යාන්ත්‍ර වාසියය.

සයිකලයක ඉදිරිපස දැති රෝද තුනක් හා පසුපස දැති රෝද හතක් වේ නම් එය වේග විසි එකක සයිකලයක් ලෙස සැලකේ. ඒ  3 X 7 = 21 ලෙසය.  

ඉහත වගුවේ දක්වා ඇති ආකාරයට  වේගය උපරිම වන්නේ ඉදිරිපස විශාලතම දැති රෝදය මගින් පසුපස අනු පිළිවෙලින් කුඩාම දැති රෝදයේ සිට අනුයාත දැති රෝද තුන භ්‍රමණය කරවණ විටදීය.එහෙත් පිළිවෙළින් 1 , 2 , 4 යන ස්ථානයන් අදිරිපස ලොකුම දැති රෝදය මගින් අත් පත් කරගෙන තිබුනද 3 වන් ස්ථානය දිනා ගෙන ඇත්තේ ඉදිරි පස ඇති දැති රෝද අතුරින් දෙවන විශාල දැති රෝදය මගින් කුඩාම දැති රෝදය දුවවන අවස්ථාවේදීය (Optimum Level of Velocity Ratio).

මෙසේම වැඩිම ප්‍රභල තාවයකින් එනම් වැඩිම යාන්ත්‍ර වාසියකින් යුත් අවස්ථාව (Optimum Level of Mechanical Advantage) එළෙඹෙන්නේ ඉදිරිපස කුඩාම දැති රෝදයෙන් පසුපස විශාලතම දැති රෝදය දුවවන අව්ස්ථාවේදීය.

ප්‍රවේග අනුපාතයේ හා යාන්ත්‍ර වාසියේ ප්‍රශස්ථ මට්ටම් සැලකිල්ලට ගෙන බැලූවිට වේග 21 තිබූ පමණින් එම වේග සියල්ලම ප්‍රයෝජනයට ගැනීම අරථශූණ්‍ය ක්‍රියාවක් බව පෙනී යනු ඇත. ඒට අමතරව ඉදිරිපස විශාලතම දැති රෝදය පිහිටන්නේ සයිකලයේ දකුණු පසය. දම්වැල මෙම දැති රෝදය වටා දිවෙන විට පිටුපස දැති රෝද වම් පසට බොහෝ දුරකට දුවවනු නොහැක. මන්ද එවිට දම් වැල; ඉදිරිපස දැති රෝද තුන අතර දම්වැල මාරු කරවන (Derailleur) ඩිරෙයිලරයේ දම්වැල නිරතුරුවම ගැටෙන්නට පටන් ගනී. මන්ද දම්වැල සයිකලයේ තිරස් අක්ෂයට සාපේක්ෂව විශාල කෝණයකින් හැරෙණ හෙයින් ය!

 එවිට ප්‍රයෝජනයට ගනු ලබන්නේ

1.ඉදිරිපස විශාලතම දැති රෝදය සමග පිටුපස කුඩාම දැති රෝද තුන,

2. ඉන්පසුව ඉදිරිපස දැතිරෝද අතුරිණ් විශාලත්වයෙන් දෙවන තැන ගන්නා දැති රෝදය සමග පිටුපස දැති රෝද පද්ධතියේ මැද පිහිටි දැති රෝද දෙකද 

3.ඉන්පසු මාර්ගයේ ස්වභාවයට අනුකූලවන පරිද්දෙන් ඉදිරිපස කුඩාම දැති රෝදය සමග පසුපස විශාලතම දැති රෝද ද්විත්වය සේවයේ යොදවයි.

මේ සියල්ල  සමග මෙය වේග නවයක - දහයක  සයිකලයක් බවට පත් වේ. ඉහත වගුවේ වර්ණ ගන්වා ඇත්තේ එම ප්‍රයෝජනවත් ගියර නවය හෝ දහය දක්වා ඇත.එවිට මූලික වශයෙන් සයිකලයේ ඇති ප්‍රයෝජනවත් වේග 7ක්, 8ක්, 9ක්, හෝ 10ක්, වේ. එකිනෙකා හුරුවූ එකිනෙකාගේ සිරුරට  අනුගතවු පැදීමේ වේගයක් පවතී. කාලය, පුහුණුව වැනි  විවිධවූ කරුණු කාරණා රාශියක් මත වෙනස් විය හැක. අප සයිකලය පැදිය යුත්තේ එම වේගයෙනි. ගමන් මාර්ගයේ පවතින භූගෝලීය සාධක , පාරිසරික බලපෑම කාලගුණික දේශගුණික තත්වයන් ස්වකීය වෙහෙස මහන්සිය හෝ වැනි සාධක මත තමන්ට අනුගත පැදිමේ වේගය අඩුවේ. 

එසේ පුරුදු පුහුණු කරගත් ස්වකීය වේගය හෙවත් රිද්මය පවත්වා ගෙන යන්නේ සයිකලයේ ගියර අදාල ආකාරයට  ගියර මාරු කිරීමෙන්ය. ආයතන වල සේවය කරන අප අතර කියමනක් වේ. එනම් “එකට කෑවත් බෝනස් වෙනස් !” කියාය. එසේම එකට ; එක මග පැද ගියද තම සයිකලයේ ගියර මාරු කලයුත්තේ තම අභිමතය පරිදිය. තමා ඉදිරියෙන් පදින ප්‍රවීණයා ගියර මාරු කිරීමේදී අනුගමනය කල යුතු නැත. තමාට සුදුසු පරිදි තම සයිකලයේ ගියර මාරු කිරීමේ අභිමතය තමන් සතුය. එසේම “මම ඒ කන්ද පැද්දේ ගියර් මාරු නොකර ...!” වැනි වීර කාව්‍ය වල එතරම් වටිනාකමක් මා නොදකිමි. 

මන්ද සිදු වියයුත්තේ තමන් සතු යන්ත්‍රය හැකි උපරිමයෙන් තමන්ගේ පහසුව සඳහා සුදුසු පරිදි යොදා ගැනීම විනා දුක් විඳීම නොවන්නේය.   අප පළමුවෙන් මෙම ගමන පිටත්වනවිට මිමිණූ ප්‍රියා ගේ “ප්රණීත මී පැණි .......” ගීතයේ රිද්මය පවත්වාගෙන යමින් එකම වේගයකින් පැදීමට නම් කඳු පල්ලම් හමුවේ අදාළ ගියර වලට යොමු වෙමින් ගමන් කල යුතුවේ. 

 Bridgestone X3 Cog set (Free wheel) 
උපත ලද  දිනේ සිට - දතිරෝද  ගත වෙහෙස 

 කිසිදු දින  නිසි ලෙසට - අගය කල   කෙනෙක් නැත !

සාමාන්‍යයෙන් Cog set එකක නැතහොත් දැති රෝද කට්ටලයක  කුඩා දැති රෝද High gear wheel වල සිට ලොකු දැති රෝද Low gear wheel දක්වා ඇත්තේ ක්‍රමික විශාලනයකි. ඉහත රුපයේ දැක්වෙන්නේ Bridgestone X3  නම් Stunt සයිකලයකින් ඉවත් කළ ෆ්රිවිලයක් හෙවත් Cog set එකක් දක්වා ඇත. බලන්න එහි ඇති ලොකුම දැති රෝදය. එහි දැති 34 ක් ඇත! එයට ආසන්නතම දැති රෝදයේ ඇති දැති ගණන 24 කි! මෙවන් දැති රෝද වලට කියන්නේ Super low gear wheel කියාය. මෙම සයිකලයේ ඉදිරිපස කුඩාම දැති රෝදයේ දැති ගණන 28 කි.එම ඉදිරිපස දැති රෝදයෙන් මෙම දැති 34 කින් සමන් විත සුපර් ලෝ ගියරය එළවෙන විට ලැබෙන යන්ත්‍ර වාසිය (Mechanical Advantage)

 34/28 = 1.21 කි! 

(ඉහතින් දැක්වෙන වගුවේ ඉමේජයක්  පහතින් දක්වා ඇත. මෙහිදී පිටුපස කොග් සෙට් එකේ හෙවත් ෆ්‍රී වීලයේ; දැති 28ක් සහිත  විශාලතම  රෝදය වෙනුවට මෙගා වීලයක් හෙවත් දැති 34 ක රෝදයක් යෙදූ විට සයිකලයේ යාන්ත්‍ර වාසිය / Mechanical Advantage බොහෝ සෙයින් ඉහළ මගින අයුරු බලන්න. එවිට සයිකලය පැද යාමේදී බොහෝ බාධක බිඳ හෙලිය හැකිවනු ඇත. මෙම උපක්‍රමය මා මව් බිම වටා ගිය ගමනේදී උපයෝගී කර ගත්තෙමි! )

ස්ටන්ට් රයිඩර්ස්ලා ගල් උඩ, තාප්ප උඩ සයිකලයෙන් වැඩ පෙන්වන්නේ මේවයේ ආනුභාවයෙනි. අපි කතාවට “ගහේ ගලේ උනත් යන්නට හැකි!” කියන්නේ මේවාටය.

මධූගේ සයිකල් පාඩමේ සෛධාන්ත කොටස අහවර වෙන විට මා අඩ නින්දේය. හෙට දින ප්‍රායෝගික කොටසය!

අප රාත්‍රී ආහාරය ගත්තේ සවස 6.00 ට පමනය. 

දිනය මහළු වියට එළෙඹ තිබුනි.හෙට දිනය වඩාත් අභියෝගාත්මක වනු ඇත!රාත්‍රී ආහාර ගැනීමෙන් පසු දෙවන මහලේ වූ අපගේ යහන් ගැබට රිංගා තම තමන්ගේ යහන් මතට වැද හොත්ය.    

ඔබ ජිවිතයේ වරක් හෝ වියළි කලාපයේ රාත්‍රියක් ගතකොට ඇත්නම් මෙනෙහි කොට බලන්න රාත්‍රිය එළබෙත්ම හමන සිහිල් සිසිලස! ගස් වල අතු අතරින්  ඒවා පිසලමින් හමන එය විඳ ඇතිද?මේ පාරිසරික වෙනස සමග “නදී ගංගා තීරයේ ….” පරයා හදවත පුරා ස්වප්ණයක් සේ ඇදී ගිය ගී රාවයක් නැවත මතකයට එක් විය.

"සිහිල් සුළං රැල්ලේ . . . . . ඔබේ සුවඳ මුසුවේ . . . "