294. හොම්බෙන් යවන Interview

මම මේ කල්පණා කලේ මේ හෑල්ල ආකෘථ පිරමීඩ න්‍යායෙන් ලියන්නද අනුපිළිවෙළ ලියන්නද කියලා.

ඕ. පු කියලා ඔන්න ඔහේ ලියනවා.

මම ඔටෝ මිරාජ් එකේ ඉන්න කාලේ මට හිටියා සහකාර කළමණාකරුවො දෙන්නෙක් එක්කෙනෙක් මගේ ආදරණීය මිත්‍රයා රුශාන් ගමගේ මල්ලි. ඌ තමයි මෙහෙයුම් සහකාර කළමණාකරු උනේ. 

තවත් ආතල් බුවෙක් හිටියා අසේල කියලා. ඇඟපත එහෙම හොඳට තියෙන, බර වොයිස් එකෙන් කතා කරණ, කතා කලොත් ටෝක් දෙන කෙනෙක්. මෙයා තමා සහකාර කළමණාකරු - කාර්මික! එයා ජර්මන් ටෙක් එකෙන් එළියට ඇවිත්; මෙහේ ඩිපෝ වල එහෙම වැඩ කරලා මැද පෙර දිග ගිහින් ආපු කෙනෙක්. 

"මොනාද මිස්ට මංජුල කියන්නේ . . . " කියලා තමයි මෙයා ඕන ටෝකක්; පොර ටෝකක් බවට පෙරලා ගත්තේ. ටික වෙන්න පණ්ඩිත උනාට යමක් කමක් කරගන්න පුළුවන් මනුස්සයෙක්!

මෙයාගේ ටීම් එකේ හිටිය මිකැනික් ලා එහෙම නැත්නම් කාර්මිකයෝ කිහිප දෙනෙක් අස් වෙලා ගියා. අසේල එක්ක වැඩ කරණ එකත් ලේසි පහසු කටයුත්තක් නෙවෙයි කියලයි හැමෝම කියන්නේ. ඉතිං මේ නිසාම මෙතන වැඩක් හරියට කෙරුණෙම නෑ. මොකද වැඩක් ගත්තොත් එතන ඉන්න ඇච්චි කොල්ලෙක් දෙන්නෙක් අල්ලගෙන අසේල අතින් තමයි වැඩේ ගොඩ ගියේ.

මේ නිසාම අපි සම්මුඛ පරීක්ෂණ හෙවත් තේරෙණ සිංහලෙන් කියනවා නම් ඉන්ටර්වීව් කරණ්න පටන් ගත්තා අපිට ප්‍රාණයක් සොයා ගන්න. ප්‍රාණයක් කිව්වට ඇත්තටම ඒක අසේල දෙයියන්ට දෙන නර බිල්ලක් වගේ එකක්.

ඉතිං ඉල්කෝල වලින් එළියට ආපු ගමන්; ටෙක් වල කෝස් එකක් එහෙම කරපු පොඩි කොල්ලේ දෙතුන් දෙනෙක්ම අපි එක දිගට විටෙන් විට ඉන්ටර්වීව් කලා.

ඉන්ටර්වීව් බෝඩ් එකේ හිටියේ මමත් රුශානුත් අසේලත් තිදෙනායි. 

 මම පළවෙනියෙම්ම කරණ්නේ; අපි ඉස්සරහ;  මරණ්න ගෙනාපු එළුවෙක් වගේ ඉන්න තරුණයාව තිගැස්ම නැති වෙන්න කතා කරණ එකයි. කොලුවා ටිකක් නෝමලයිස් වෙලා බැලන්ස් උනාම අසේලට කියනවා ප්‍රශ්ණයක් දෙකක් අහන්න කියලා.

ඊට පස්සෙ තමයි වැඩේ සුපිරිම සිද්දිය වන්නේ.

අසේල රැල් බුරුල් ඇරලා අහනවා බර දාලා ප්‍රශ්ණයක් ආපු කොල්ලට "හික්" ගෑවෙන්න. අනේ කොල්ලාගෙ තොල කට වේලිලා සුදුමැළි වෙනවා. ඌ; කාමරේ ඇතුලට ආපු දොර දිහා බලන්නේ පැනලා දුවන්න වගේ. 

ඒ එක්කම ආයේ අහනවා ප්‍රශ්ණයක් කොල්ලට තියා ගොඩ්ලිබ් ඩේම්ලර්ගේ කිරි අප්පුච්චටවත් උත්තර දෙන්න ගියොත් "අම්මට සිරි" වෙන්නම! ඔහොම අති භිහිසුණු, ලොමු ඩැහැගන්වන සම්මුඛ පරීක්ෂණ විනාඩි 15 ක් තුල පණ බේර ගත්තු කොල්ලා යන්නේ ආපහු හදිස්සියේ බස් එක කැඩුනත් ඔටෝ මිරාජ්ජෙක පැත්තෙන් පයිං යන්නෙවත් නෑ කියලා හිතට අරං.

"වැඩක් නෑ මිස්ට මංජුල . . . !" අසේල කියන්නේ ගෙදරට ආපු හොරෙකුට හතර හන්දි කැඩෙන්න ගහපු ලයින් එකෙන්.

මේ විදියට; අසේල; කොල්ලො හතර පස් දෙනෙක්ගෙම මොළේ කෑවාට පස්සෙ තවත් හයක් හතරක් දන්නේ නැතිව එකෙක් ඉන්ටර්වීව් ආවා.

කොල්ලව ඉන්ටර්වීව් එකට බෝඩ් රූම් එක ඇතුලේ ඉන්දවන්න කියපු මම මගේ මේසේ ඉස්සරහින් අසේලවයි රුශාන්වයි වාඩි කර ගත්තා!

මම මගේ මෙසේ උඩ තිබුනු සිලිකන් ටියුබ් එක අතට ගත්තා. ඇත්තටම අපි පුරුද්දට කටවහරට; සිලිකන් ටියුබ් එක කිව්වාට මේකට කියන නියම නම RTV Silicone Gasket Maker  කියන එකයි.

ඔය පහලින් තියෙන්නේ ඒවා දෙක තුනක පිංතූර.  

ඇත්තටම මේ ටියුබ් එක ඇතුලේ තියෙන්නේ නිකං කොහොල්ලෑ වගේ එකක් බව හැමෝම දන්නේ නැතුව ඇති කියලා ටිකක් ඒ ගැන ලියන්නංකෝ. 

වාහනේක හරි වෙනයම් උපකරණයක කොටස් දෙකක් සවි කිරීමට යන විට එහි මූනත් දෙක මැද්දට; ඒ කාලේ කිරළ පැකිං, පැකින් පේපර් පැකිං, රබර් පැකිං දානවා වගේ මේ "කොහොල්ලෑ" ටිකක් පලු දෙකේ ගාලා එකට තියලා ඇන දාන එකයි කරණ්නේ.

මේ යට පිංතූරේ තියෙන්නේ එන්ජිමක සම්ප් oil Sump හෙවත් තෙල් දෙන එන්ජින් බ්ලොක් එකට සවි කිරීමට පෙර තෙල් කාන්දු නැවතීමට  (නිල් පැහැතී කඩදාසි පැකින්  එකකින් මුද්‍රාවක් යොදන ආකාරයයි.

ඉහත කඩදාසි පැකිං එක වෙනුවට සීලන්ට් යෙදීම පහත රූපයෙන් දැක්වේ.

දැන් අසේල ලොක්කයි රුශානුයි ඉස්සරහ වාඩි වෙලා ඉන්නවා. මම මේසෙ උඩ තිබ්බ; අර කලින් කිව්ව සීලන්ට් ටියුබ් එක අතට අරං අසේලට පෙන්නුවා.

"අසේල ඔයා කොච්චර කාලෙක ඉඳන් මේ සීලන්ට් පාවිච්චි කරණවද . . ?"

"මොනාද කියන්නේ මිස්ට මංජුල අපි සවුදියේ ඉන්න කොට මගේ ලොකර් එකේ හැම වෙලාවේම සීලන්ට් ටියුබ් දුසිමක් විතර තියෙනවා. මම ඔය කියන කාලේ මෙහේ බාස්ලා සීලන්ට් ගැන අහලවත් නෑ . . . . . . . !'

"හරි ඔය ටියුබ් එකේ මොකක්දමේ RTV කියලා ගහලා තියෙන්නේ?"

"අ . . අ . ඒක මේකේ ජාතිය වෙන්න ඇති . . .!'

"නෑ නෑ අසේල ඔය ඕන සීලන්ට් එකක මේ අකුරු තියෙනවා . . .!"

"අනේ මන්දා ඒකනං . . ! මම සීලන්ට් පාවිච්චි කරලා ඇති මගේ මේ ඉසේ කෙස් ගානට . . . !"

" . හරි! ඒක තමයි . . ! RTV කියන්නේ රූම් ටෙම්පරේචර් වොල්කනයිස් (Room Temperature Volcanize) කියන එක! ඒ කියන්නේ මේකෙ ඇතුලේ තියෙන ගම් එක ටියුබ් එකෙන් එලියට ඇවිත් කාමර උෂ්නත්වයේ තිබුනොත්; ඉතා කෙටි කාලෙකදී ඒකෙ තිබුනු රබර් වගේ දේ වොල්කනයිස් වෙලා රබර් පැකින් එකක් නිකංම හැදෙනවා . . . !

දැං බලන්න අසේල මම ඔයාව ඉන්ටර්වීව් කරණ්න ගිහිං ඔය ප්‍රශ්ණෙ ඔයාගෙං මම මළවෙනියෙංම ඇහුවා නම් ඔයා කොර වෙනවානේ . . . . !?!?!? ඒ කියන්නේ ඔයා මේ සීලන්ට් නොදන්න එක නෙවේ. ඔයා නොදන්න ප්‍රශ්ණයක් මට හොයා ගන්න පුළුවන් උනු එකයි ඒකෙ රහස . . . . ! මෙතනට ඉනර්වීව් එන එකාගෙ අපි බලන්න ඕන ඌ නොදන්නේ මොනවද කියලා නෙවෙයි දන්නෙ මොනවද කියන එකයි. අපි ඌව තෝඅර ගත්තොත් අපිට මිනිහෙක් ලැබෙනවා. ඌට ජොබක් සෙට් වෙනවා. ඒක ෆිෆ්ටි - ෆිෆ්ටි, වින් වින් සිටුවේශන් එකක්. හරි ඒ ටික හිතට අරං ගිහිං අපි ඉන්ටර්වීව් එක පටං ගම්මු . . . . . . !"

සම්මුඛ පරීක්ෂණය ඇරඹුනි. සහභාගී වූ තරුණයා ඉතා සාර්ථකව එයට මුහුණ දුන්නේය. එළඹුනු සඳුදා සිට ඔහු ටූ පෝස්ට් ජැක් එක යට සිට මොන මොනවාදෝ ගලවනු දක්නට ලැබුනි.

මා පුරුද්දක් ලෙස සම්මුඛ පරීක්ෂණයකදී; අපේක්ෂකයාගෙන් විමසන්නේ මා හොඳින් දන්නා කාරණා ගැන පමණි. අභාග්‍යයකට හෝ ඔහුට ඊට පිළිතුරු දී ගත නොහැකි වුවහොත් මා ඊට පිළිතුර ඉතා හොඳි පැහැදිළි කරයි. එසේම අපගේ ඇබෑර්තුවට නොසෑහෙන තරම් සුදුසුකම් ඇත්තෙකු මුණ ගැහුණු සැම විටම ඔහුව වඩාත් ඔහුගේ අනාගතයට සුදුසු ආයතනයකට යොමු කරණ්නට උත්සාහ ගත්තෙමි.

මේ කතාව අලුතින් මතකයට ආවේ මාගේ මිතුරෙකු වූ ශානක රාජකරුණාගේ දියණිය හා සම්බන්ධ කාරණයකදීය.

ශානාගේ දුව මෙරට ස්ථාපිත ජාත්‍යන්තර මට්ටමේ විශ්ව විද්‍යාලයකින් උපාධිය ලබා ගන්නේ ක්ලාස් එකක් එක්ක. ඉතිං මේ කෙල්ලට ආධුනික පුහුණු කාර්යය සඳහා සුදුසු නීති කඩයක් එහෙමත් නැත්නම් ලෝ ෆර්ම් එකක් සොයා දීම භාර උනේ අපේ බිරිඳට. එයත් කෙල්ලගේ ජීව දත්ත එයා දන්න එකකට යැව්වාම කෙල්ලට එන්න කියලා. දරුවා ආපහු ගෙදර ගිහිං තියෙන්නේ ලොකු අවුලකින්!

මොකඩ ඉන්ටර්වීව් එකේදී එතන හිටපු උගත් නීතීඥ්ඥ නෝනා මේ ළමයාට කියලා තියෙන්නේම් රස්සාවේ තියෙන බැරි අමාරු කම් ගැනයි අපහසු කම් ගැනයි දුෂ්කරතා ගැනයි.

"අපි ඔයාව ගත්තොත් ඔඅයාට රෑවෙනකල් උනත් ඉන්න වෙයි . . .!" නෝනා කථාව අවසන් කරලා තියෙන්නේ ඒ විදියට. 

මේ මීට දශක කිහිපයකට පෙර ඉන්ටර්වීව් කල ආකාරයයි. එතැන තියෙන අන්තිම "කට්ට" ගැන කියලා ඊට කැමතිවෙන එකාව ගන්නට එකල සිටි පාලකයෝ ක්‍රියා කල බව මටද මතකය. 

සත්තකින්ම ඒ තරම් කට්ටට්ක් කන්නට එන්නේ එල්ලෙන්න වැලක් හොයා ගන්නට බැරි අපි වගේ එකෙක් විනා වැඩක් කරගන්නට පුළුවන් එකෙක් නෙවේය.

ඉන්ටර්වීව් එකකදී තමා ඉදිරියට එන රැකියා අපේක්ෂකයා හෝ අපේක්ෂිකාව; තමාගේ වකුගඩු දෙක ගලවාගෙන යන්නට පැමිණි එකෙක්සේ දකින්නේ ඇයි දැයි මාහට තවමත් සිතා ගත නොහැක.

දුෂ්කර අවස්ථාවකදී කල යුතු කැප වීම පිළිබඳව ඔහු හෝ ඇයට මතක කරණු විනා; උඹට දෙන්නෙත් රුපියල් පහයි, රෑ එළිවෙනකල් ඉන්නෝන, දවස් තුන්සිය හැට පහම වැඩ, අඩු පාඩුවට අපේ ගෙදර බල්ලව නාවලා  ඩිරෙක්ටර් බෝර්ඩ් එකේ කුණු අතුල්ලන්න ඕන යැයි පැවසූ විට රැකියාවකට එන්නේ වෙන කරණ්නට දෙයක් ඇත්තේම නැති එකෙක් පමණි.

මේ ගැන සුපිරි වීඩියෝවක් ජනයි ප්‍රියයි ඩබලගේ ඇත. මේ ගැම්මටම ඒකත් බලලාම යන්න.

රස්සාව

සුපිරිනේ?

ඉතිං මගේ බිරිඳට ඔය ගැන කියලා; අර දුවව ඉනටර්වීව් කරපු නෝන මහත්තයාගේ පරලෝ සැපත් මව් පාර්ශ්වය මතක් කරමින් ඉන්නකොට බිරිඳ කරකවලා ඇහුවා මගෙන් කොර වෙන ප්‍රශ්ණයක්.

ඉතිං රෑවෙනකල් වැඩ කරණ්න උන දවසකට කොහොමද ඒ girl ව  නතර කර ගන්නේ මුලින් එහෙම නොකියලා තිබ්බොත්?

අංක එක ටික දවසක් යන කොට එයාට අපිට බැහැ කියන්නට බැරි ලෙසට කණ්ඩායමේ සාමාජිකයෙක් කර ගන්නෝන ඉස්සෙල්ලාම!

දෙක; ඒ වෙලාවට ඒ දරුවගේ අම්මට හරි තාත්තට හරි අපිට කතා කරණ්න පුළුවන් "මිස්ට රාජකරුණා . . . ! ඔයාගේ දුවගෙන් අපිට පොඩි වැඩක් කරගන්න තියෙනවා . . . . ! කෙල්ල  talented නේ . ඒ case එක handle කරණ Lawyer කැමති නෑ මේ දුව කරපු එක වෙන කෙනෙකුට දෙන්න! අද අපි පොඩ්ඩක් මෙයාව තියා ගන්නද . . ? මම එයාව pick me එකක දාලා door step එකටම එවන්නම් . . !? දරුවටත් හොඳ experience  එකක් මෙහෙම case එකක් තනියෙම handle කරණ්න ලැබෙන එකත් . . . !?

එහෙම කිව්වාම බෑ කියයිද?  ඉන්න එවුංට රෑට Pizza දෙකක් ගෙනත් දීලා Coke එකක් ගෙනත් දුන්නාම උනුත් බැලන්ස්! මොකද කියන්නේ එහෙම නැද්ද?"

293. පොත් හොරා . . . !

වරෙක චන්දන කීර්ති බණ්ඩාර විසින්ද;; තවත් වරෙක මවිසින්ද අවසානයේ ෂානක රාජකරුණා විසින්ද; පාෂාණභූත කලේ මෙවන් පොත් රාජයෙකි!

මගේ පවුලේ මා බාලයා විමි. අක්කා සහ මා අතර වසර 6 ක හිඩසක්ද අයියාත් මාත් අතර වසර 8 ක කාල පරාසයක්ද තිබුනි. ඔවුන්ගේ යොවුන් වියේදී මා කුඩා දරුවෙකු වූයෙමි. ඔවුන්; පුස්තකාල වලින් ගෙන ආ නවකථා පොත් කියවනා කාලයේ මා කියැවූයේ "හත් පෙති මල" ය. අයියා ඩීමන් ආනන්දගේ පොත් පිංච වල් ගෙනැවිත් ගෙදරට හොරා කියැවූ අයුරු මට මතකය. අපේ ගෙදර පොත් කියවන ගෙයක් විය. අක්කාත් අයියාත් ගෙදර ගෙනා පොත් අපේ තාත්තාත් අම්මාත් කියවනු මා දැක ඇත!

තාත්තාට ෆයිල් කබර්ඩ් එකක් තිබුනි. අපේම කියා අපට තිබුනු "එකම" පොත් දෙක වන; මුනිදාස සෙනරත් යාපා විසින් පරිවර්ථනය කර තිබුණු "අපරාජිත බිස්මාකය" පොත සහ ඩබ්ලියු ඒ ද සිල්වාගේ "විජයබා කොල්ලය" පොත පමණි. ඒවා ප්‍රදර්ශණ භාණ්ඩ සේ තබා තිබුනු අතර එය යතුරු ලා වසා තැබීමට තාත්තා වගබලා ගත්තේය. මීට අමතරව "ශ්‍රී ලංකා" සඟරා කිහිපයක්ද තිබුනි.

කලකට පෙර බීබීසියේ සේවය කල චන්දන කීර්ති බණ්ඩාර අපේ අක්කාගේත් අයියාගේත් පාසැල් මිත්‍රයෙකුවූ අතර ඔහු සතු පොත් එකතුවක් වූ බව; අයියා දිනක් අක්කා සමග පවසනු මාහට ඇසුනි.

"කවදා හරි රස්සාවක් කරණ කාලෙකද මාසෙකට එක පොතක් වගේ අරගන්නෝන . . . " අයියා අක්කා සමග පවසනවා මා හට අදටත් මතකය. 

පසු කලෙකදී චන්දන කීර්ති බණ්ඩාර සහ මා හොඳ මිතුරන් වීමු. අප එකට අඩියක් ගැසූ අතර එක සිගරැට් එක දෙකට බෙදාගෙන බීවෙමු. ඔහුත් මාත් එකට නසසපයේ (නව සමසමාජ පක්ෂය) දේශපාලනය කල අතර කලාව, පොත් පත්, දෙශපාලනය, සංගීතය, ප්‍රේමය, ලිංගිකත්වය, චිත්‍රපට මෙවැනි බොහෝ මාතෘකා පිළිබඳව බොහෝ වේලා  අප කථාබස් කලෙමු. සත්තකින්ම "කතාබස් කලෙමු!" කියා ලොකුවට ලීවාට එය  "ඔහුට සවන් දුන්නෙමි!" යනුවෙන් ලීවානම් වඩා නිවැරදිය.

එකල ඔහු සේවය කලේ නසසපයේ නිළ පුවත්පත වන "හරය" පත්තරයේ ඡායාරූප ශිල්පියා සහ වාර්ථාකරුවෙකු ලෙසය. එහි මුද්‍රණාලය තිබුනේ දෙමටගොඩ වැල්ලම්පිටිය පාරේ පෙට්‍රෝලියම් රේල් ගේට්ටුව පහුකරණවාත් සමග දකුණු පසින් ය. එහි කොතලෙ හෙවත් එඩ්වින් කොතලාවල, වටරැක සුනිල් ගාමිණී, නලීන් මහේෂ් පෙරේරා වැනි තවත් පිරිසක් විය. මේ සියළු දෙනාම පොත් කියවන, පත පොත සමග දවස ගෙවූ අයය. 

ලෙටර් ප්‍රෙස් මැෂිම සඳහා ඊයම් අකුරු අමුනමින් සිටිනා ගමන් වුවද; විටෙක ඔවුන් කථා බස් කලේ පත පොත ගැනය. එකල මා උසස් පෙල ලියන කාලය විය. මෙම හමුවීම් මාගේ ජීවිතයේ බොහෝ වෙනස් කම් වලට මූල බීජ සැපයීය. "පොත්" යනු; ජීවිතයට අත්‍යවශ්‍ය දෙයක් සේ දැනෙන්නේ මේ සමගය!

චන්දන කීර්ති බණ්ඩාර පිළිපදින, නැතහොත් නිතර පවසන  අමුතු "තියරි" කිහිපයක් විය. 

"මුදල් ඇත්තේ හම්බකරණ්නයි, වියදම් කරණ්නයි, හොරකං කරණ්නයි!" මේ එක් තියරියකි. 

"පොත් ඇත්තේ ලියන්නයි, කියවන්නයි,  හොරකං කරණ්නයි!"

ඔහුගේ විසල් සහ වටිනා පොත් එකතුවෙන් පොතක් ඉල්ලූ විට පවසන ස්ලෝක පාඨයක් විය.

එය මට මේ මොහොතේ මතක් කරගැනීමට නොහැකි වුවත් එහි අදහසවූයේ "ස්ත්‍රිය සහ පොත; අන්සතු කලහොත් එය කිසිදා තිබුනු ආකාරයෙන් ලැබෙන්නේ නැත!" යන්නය.

"මාගේ පොත් එකතුවවේ ඇති පොත් මා කිසිවෙකුට ණයට නොදෙමි! මන්ද: මෙහි ඇති පොත් වලින් බොහොමයක් මා අනුන්ගෙන් ණයට ඉල්ලාගෙන ආ පොත් ය!" ඔහු සෑම විටෙකම පැවසූ අනෙක් වැකිය ය.

මේ සියල්ල මෙසේ සිදුවෙද්දී "පොත් එකතුවක්" යන සිහිනය තුල මා කිමිදෙමින් ය!

මා; මටම කියා පොත් රාක්කයක් සාදා ගත්තේ පිටකෝට්ටේ 585/B ගෙදර නිවැසියෙකුව සිටියදීය.

පිටකෝට්ටේ හංදියට ඔබ්බෙන් වූ ලී මඩුවකින් රබර් ලෑලි හයක්. එස් ලෝන් බට කැබැල්ලක් හා නට් ඇන්ඩ් බෝල්ට් හෙවත් ඇණ මුරිච්චි කිහිපයක් උපයෝගී කරගෙන මමම එය නිමවා ගත්තෙමි. මේ : උසස් පෙළ ලියනා කාලයේය. 

සාදා නිමකල පොත් රාක්කය "උඹද - මමද" යන රිද්මයට දෙපැත්තට වැනුනු එය තරමක් හෝ ස්ථායි කර ගත්තේ එක පසකට බර කොට බිත්තියකට සිර කර ගැනීමෙන් විය!

හෙළයේ මහා පොත් මැදුර ලෙස විරුදා වළිය ලත් ඇම්. ඩී. ගුණසේන පොත් සාප්පුවේ ගබඩා හිස් කරමින් මහා පොත් සල්පිලක් පැවැත්වූයේ මේ කාලයේදීම වාගේය. එයින් සත 25ට 50ට මිළදී ගත් පොත් කිහිපයක් සහ "අතීත කථාව" සොයා ගත නොහැකිවූ අවජාතක පොත් කිහිපයක්ද මා අත විය. මා සතුව තිබුනු එම පොත් 10 - 12 පොත් රාක්කයේ තැණ්පත් කල මා එදින දවසම පොත් අත පත ගාමින් විය.

පිට කොට්ටේ නිවස්නය හිමි සුජීලා රොෂාන්ලාද ඔවුන්ගේ නිවසේ තැන තැන තිබුනු පැරණි පොත් කිහිපයක් "ආ මේකත් රාක්කේ තියා ගන්නවකො!" කියමින් ලබා දුන්නා මතකය.

මේ කාලය වන විට මා හුදෙක්ම තාත්තාගෙන් ලැබෙනා මුදලින් ජීවත් වූ "සාමාන්‍ය සෙබලෙකි!" ඒ නිසාම පොත් එකතුවක් තබා ඇක්සයිස් පොතක් ගැනීමටවත් මටම කියා ධනයක් නොතිබුනි.

ඒ නිසාම පොත් ලබා ගන්නා ක්‍රම කිහිපයක් මා අභ්‍යාස කොට ප්‍රථ්‍යක්ෂ කර ගතිමි. 

ඉන් පළමු වැන්න වූයේ සාමාන්‍යයෙන් හෝ ඉඳහිට ගොඩ වදිනා ගෙවල් වල ප්‍රයෝජනයක් නොගෙන පසෙක දමා ඇති පොත් ඉල්ලා ගැනීමය.

දෙවැන්න වූයේ කියැවීමට ඉල්ලාගෙන පැමිණ "ගල්" කිරීමය!

බෝතල් පත්තර කඩ වලින් රාත්තල් ගානට පොත් ලභා ගැනීම අනෙක් ක්‍රමයය.

ඊට අමතරව පොත් ප්‍රදර්ශණ වලදී ඉතා අඩු ගනනට විකුණනට දමා ඇති පොත් තෝරා බේරා ගෙන මිළදී ගැණීමය.

පොත් ප්‍රදර්ශණ වල; අවසන් දිනයේ අන්තිම කාර්තුවේදී; බොහෝ විට පොත් අඩු මුදළට  විකිණෙනවා මා දැක ඇත. 

රාක්ක පුරා උජාරුවට සිටිමින් ලොකු ලයින් දුන් පොත්; අවසන් දිනයේ හවස් වරුවේ කාඩ්බෝඩ් පෙට්ටි කබල් වල දෙක පහට විකිණේ! මෙය කොයි කාටත් පොදු ධර්මතාවයකි.

මෙසේ අවසන් දිනයේ අවසන් හෝරාවේ දී වල අවසාන් හෝරාවේ හෝ අවසන් දිනයේ සල්ලි ගන්නා කවුන්ටර් අසල පිටවන දොරටු අතර ඇතිවන්නේ අසාමාන්‍ය තදබදයකි! වරක් අප පාසලේ තිබුනු පොත් ප්‍රදර්ශණයක් අවසානයේ කුඩා පොතක් මිළදී ගත් මා එයට ගෙවීම් කරණ්නට සිටිනා විට ඇතිවූ තදබදයේ ප්‍රථිපලය වූයේ මම ස්ව්‍යංක්‍රීයව එළියට වැඩැම්මුනා නොව එර්ධියෙන් මෙන් පැමිණුනි!

ආශ්චර්‍යයකි!

මා පැමිණ සිටියේ හිස් අතින් නොව පොත් පිංචක්ද සමගිනි!

එය හොඳ පූර්වාදර්ශයක් විය!

කිසිදු ගෙවීමකින් තොරව මාගේ පොත් ගුලට පොත් එකතුවට පොතක් වැඩම කලේ එලෙසිනි.

මේ සිද්ධිය පිළිබඳව පැවසීමට මා චන්දන අයියා හමුවීමට පසු දින කඩි මුඩියේම සයිකලය පැදගෙන ගියෙමි.

"ආ! ඒක හොඳ වැඩක්! හැබැයි කල්පනාවෙන්! "එහෙමනං ඒ වෙලාවටම යන්න වෙනවා! බලාගෙන ඔය බුක් එක්සිබිශන් වල කැශියර්ට එළියෙන් එකෙක් දෙන්නෙක් දාලා ඉන්නවා නොගෙවා යන උඹලා වගේ එවුංව අල්ලන්න! බලාගෙන!"

චන්දන අයියාගේ අවවාද අනුසාසනා සහිතව ඉන් පසු පොත් ප්‍රදර්ශණ වලට ගියේ අවසාන දින කිහිපයේ අවසාන තත්පරයේදීය.

මෙය නොම්මර එකේම වැඩක් විය.

මක් නිසාද එහි කිසියම් අපූර්වත්වයක් තිබූ නිසාමය. ප්‍රදර්ශණ ශාලාවේ සිට එළියට පැමිණි විට අතට ලැබෙන්නේ පොතක් පමණක් වුවද සිත සතුටින් පිරී ඉතිරී ගොසින්ය.

එය තරමක ත්‍රාස ජනක ක්‍රියාවක් විය.

කාලය ගෙවී යත්ම එක් අවස්ථාවක හෝ දෙකකදී මුදල් අයකැමිට පසු පසින් සිටි අයගේ උකුසු ඇසට මා අසුනොවී බේරුණේ අනූ නවයෙනි.

වරක් මට ඉදිරියෙන් ගිය තරුණයාව ගලග්‍රහණයෙන් අල්ලා ගත් සැණින් මා; අත වූ පොතද බිම දමා ඉක්මන් ගමණින් ශාලාවෙන් ඉවත් වූවේය.

මෙය තව දුරටත් සාර්ථක එකක් නොවීය. පොතක් ගෙන කමිසයට යටින් බඩතුරේ සඟවාගෙන පැමිණීම මීට වඩා බොහෝ සෙයින් ලෙහෙසි පහසු කටයුත්තක් සේ මා හට පෙනී ගියේ මේ කාලයේදීය.

ඉන් ඉක්බිහිව ඇරඹුනේ මාගේ පොත් එකතුවේ ස්වර්ණමය යුගයය!

පොත් සාප්පු, පොත් ප්‍රදර්ශණ, පුස්තකාල ආදී පොත් ගැවසුනු සෑම සියළු ස්ථානයකම මම "පොත් දඩයමේ" ගියෙමි.

කලක් ගතවෙද්දී එය මාගේ ජීවිතයේ තවත් එක් චර්යා ධර්මයක් පමණක්ම විය!

කාලය ගතවිය. රොබර්ට් නොක්ස්ගේ ලංකා වාර්ථාව "එදා හෙලදිව" සිට බොහෝ බොහෝ පොත් මාගේ පොත් එකතුවට එකතු විය.

පිටු ගණනාවකින් යුත් "එදා හෙළ දිව" පැරණි මුද්‍රණය පොත රැගෙන විත් ඒ ගැන චන්දන අයියාට පැවසූ විට ඔහු පැවසුවේ "ඕක මොකක්ද බං; මං ඇමරිකන් සෙන්ටර් එකෙන් අර්නස්ට් හෙමිං වේ ගේ Death in the Afternoon" පොත ගෙනාවේ!" කියලාය. ස්පාඥ්ඥයේ ගොන් පොර පිළිබඳව ලියැවුනු එම පොත මලළසේකර ශබ්ධකෝෂයට පමණවූ එකක් විය!

අභාග්‍යයක මහත අද එම පොත ආචාර්ය ෂානක රාජකරුණා විසින්; මාවෙතින් පැහැරගෙන ගොස් ඔහු සන්තකයේ තබාගෙන ඇත!

මේ කාලය තුලදී ගෙදරින් ලැබෙන යැපීම් දීමනාවෙන්; නොකා නොබී බෝතල් පත්තර කඩවලින් රාත්තල් ගානට පොත් ගැනීමද කරගෙන ගියෙමි.

එක් වසරක මාගේ සොහොයුරියගේ උපන් දිනය හෙට වැනි දවසකය. ඇයට කිසියම් තෑග්ගක් දීමට මට සිත් විය. මේ; මා දෙවන වර උසස් පෙළ ලියන වසරයි. උපකාරක පංති ගාස්තු ආදිය මා වෙත ලැබුනේ ඇය වෙතිනි. මව මිය ගොසින් ය.

ඇයට සූප සාස්ත්‍ර පොතක් ලබා දීමට මා සිතා ගත්තෙමි.

මම පිට කෝට්ටෙන් බසයේ එල්ලුනෙමි. කොටුවේ බෝ ගහ අසලින් බැස ගත් මම "හෙළයේ මහා පොත් හලට" ඇදුනෙමි!

සූප සාස්ත්‍ර නැතහොත් ඉංග්‍රීසි  කුකරි පොත් තිබෙන උඩු මහලට මා සෙමෙන් සෙමෙන් ගොඩ උනෙමි.

ඉතා කෙටි වේලාවකදී අදාල පොත් රාක්කය වෙතට ගිය මා කුඩා පොත් දෙකක් අතට ගෙන; එතනම බිම දණ ගසා ගෙන පොත් තෝරණ නියාවෙන්;  ඇඳ සිටි කමිසය ඇතුලින් ඉනේ රඳවා ගත්තෙමි.

කමිසයට උඩින් කිසිවක් නොපෙනේ. පොත් ඇත්තේ කලිසමේ ඉනේ දාරය අසලය.

වැඩේ අවසන්ය. මා සෙමෙන් සෙමෙන් උඩු මහලින් බිම් මහලට පැමිණ ප්‍රධාන ද්වාරය අසලට පැමිණියේය. 

එතැන ආරක්ෂක නිළධරයෙක් විය. එය සාමාන්‍ය තත්වයකි.

පොත් මිළදී ගත් අයගේ ඉන්වොයිසිය පරීක්ෂා කිරීම ඔහුගේ රාජකාරිය විය.

මා තවත් තත්පර ගණනකින් ඕල්කට් මාවතට නිදහස් වීමට නියමිතය.

මා තරමක් ඉක්මන් ගමනින් ඇම්. ඩී. ගුණසේන සාප්පුවෙන් එළියට එන්නට පිය එසවූවෙමි.

එක වරම ආරක්ෂක නිළධරයා මා දෙස තියුණු බැල්මක් හෙලුවේය. ඔහුගේ උකුසු ඇස් මාගේ කලිසමේ  ඉන දාරයට යොමුවිය.

අදත් ගුණසේන සාප්පුවේ ප්‍රධාන දොරින් විසල් සුළං ප්‍රවාහයක් ඇතුලට හමා ඒ. ඇඟට ඇළුනු කමිසයට යටින්; ඉනෙහි රැඳි පොත් දෙකෙහි ඉහළ දාරය ඔහුට දිස් වූවා විය යුතුය.

හේ එක වරම ඉදිරියට පැන වැරෙන් මාගේ අතින් අල්ලා ගත්තෙමි.

එතැන් සිට සිදුවීම් පෙළ අදටත් මාගේ සිතේ කාලයෙන් කාලයට මතකයට එන නපුරු සිහිණයකි.

එකල එහි කළමණාකරු වූයේ ලාල් ප්‍රේමනාත් ද මැල් මහතාය. 

ලාල් ප්‍රේමනාත් ද මැල් යනු ගත් කතුවරයෙක් විය. ප්‍රවීන පුවත් පත් කලා වේදී  සුන්දර නිහතමානීද මැල් ගේ පිය තුමාය!

මා ග්‍රහණයට ගත් ආරක්ෂක නිළධරයා පරඬැලක්සේ මා ඇදගෙන ගියේ ලාල් ප්‍රේමනාත් ද මැල් මහතා ඉදිරි පිටටය!

ඒවන විට ඔහුගේ "ලස්සන ලංකා" පොත මා කියවා තිබුනි. ඔහුගේ මේසය තිබුනේ පහල ශාලාව මැදය. ඔහු සිටියේ මේසයක් ඉදිරියේ තබා කැරකෙන පුටුවක වාගේ මට මතකය. ඔහු මීට පෙර මා බොහෝ අවස්ථාවලදී දැක ඇතිමුත් කිසිදු දිනෙක ඔහු හිනහ මුසු මුහුණකින් සිටුනු මා දැක තිබුනේ නැත. සෑම විටෙකම; ඉස් මුදුනේ "ටින් ටෙස්" ඇණයක් ඇනුනු ලෙසක් ඔහුගේ මුහුණෙන් විදහා දැක්වුනි.

"සෑම  විටෙකම පාහේ ඔහු සිටියේ; ඇරියස් එකකය, නො එසේනම් "මල අතින් ගෙනය" කීවොත් මෙය කියවන බොහෝ දෙනාහට සුපිරියටම තේරුම් යනු ඇතැයි මා සිතමි.

සමහර විට ඒ ඔහුගේ සාමාන්‍ය ස්වභාවය විය හැක! 

ආරක්ෂක නිළධරයා; මා ඔහු ඉදිරිපිටට වැඩැම්මුවේ වීරයෙකු පරිද්දෙනි. ඒ නිකම්ම නොවේ; මා කවුරුන්දැයි හැඳින්වීමක්ද සමගය!

ලාල් මහතා මාදෙස බැලූවේ අසූචි පිඩක් දේ බලනා ආකාරයෙන් මුහුණ අකුළුවාගෙනය. පිළිකුළෙන් යුතුවය. 

"නම මොකක්ද?"

මම නම පැවසූවේමි. තවත් විස්තර කිහිපයක් අසමින්ම "අයිඩෙන්ටිය දෙනවා!" කීවේය.

සාමාන්‍යයෙන් මෙරට වෙසෙන ඕනෑම අයෙකුගේ අයිඩෙන්ටියේ පිංතූරය මෙලෝ රහක් නැත. 

එය තමාගේ ජීවිත කාලය තුලදී ලබා ගත් අජූතම ඡායාරූපය වීමට ඇත්තේ 90% සම්භාවිතාවකි.

එයට ප්‍රධානම හේතුව එකල බොහෝ අය සතුව පැවතියේ පාසල මූලික කරගෙන ලබාගත් හැඳුනුම්පත්ය. හැඳුනුම් පත ලබාගන්නා අවස්ථාවේදී කොන්ඩා පීරීමට, පුයර ඉලීමට, මූන දෝවනය කිරීමට තබා දහදිය පිස දමා ගැනීමටවත් උවමණාවක්, ඉඩක්, අවස්ථාවක්, උපදේශනයක් බොහෝ අයට නොලැබේ.

මේ නිසාම ඩීසල් වලින් මූන හෝදා ගත් කල මෙන් තෙල් ගැහුණු මුහුණක් කපුටු කූඩයක් වන් කෙස්සක් සහිතව ලබා ගත් ඡායාරූප එකල සෑම අයෙකුම සතුව පැවති හැඳුනුම්පත් වල දැකීම සුලභ විය.

මා කමිසයේ උඩ සාක්කුවෙන් හැඳුනුම්පත ගෙන ඔහුට දෝතින්ම පෑවේය. මාගේ මුහුණ බලමින්ම උදුරා ගත් එය උපැස් යුවල තුලින් බලමින්ම නැවත මා දෙස බැලූවේ; මා පොත් හොරකමේ ඒමට පෙර අයිඩෙන්ටියද පොකට් ගසාගෙන ඇවිත්දැයි සැකයෙන් මෙනි!

බුලත් හෙප්පුව ගෙන අභිනව මනාල මහතා හමුවට යන ළමිස්සියක් සේ මා හතර අත ඇඹරුනාද නො එ සේ නම් මා වෙනතක බලා සිටියා දැයි මතක නැත. ඔහු එය මේසය මත වූ කඩදාසි බරුව යටින් තබා;

"මෙයාව පල්ලෙහා කාමරයකට දාලා එනවා!" කීවේය.

සිද්ධිය සිද්ධවන විට හෙළයේ මහා පොත් හලේ සෑහෙන හෙළයන්  පිරිසක් විය. ඔවුන් මා දෙස බලා සිටිනු මට දැනේ. මම ඒ දෙස නොබැලුවෙමි. කිසිදු ගානක් නැති ලෙසින් වගේ වගක් නැතිව සිටියෙමි. වටා පිටා සිටි වුන් "මූට නං ගානක් නෑ!" කියා සිතනවා විය හැක. ලැජ්ජාව හා බය මගේ සිත ගිණියම් කරමින්; කන් පෙති රතු කරමින් ය. 

ආරක්ෂක නිළධරයා නැවතත් පොත් රාක්ක අතරින් මාව දක්කාගෙන පහත මාලයට ගෙන ආවේය. 

පහත මාලය පිහිටියේ පොලොවෙන් යටට වන්න්නටය.

එයට එළිය ලැබී තිබුනේ විදුළි එළියෙන් සේ මතකය. කුඩා කාමරයක් එහි විය. එහි දොර යකඩින් නිමවා තිබුනි. එය ග්‍රිල් දොරක් සේ මතකය.  මා ඒතුල රුවා යතුර දැමූ හේ ඉවත්ව ගියේය.

එහි පුටුවක් විය.

අළුත් පොත් අට්ටි එය වටා විය.

එතැණ් සිට මා පොතක් ගෙන කියැවීමට පටන් ගතිමි.

මෙය සිදුවන විට උදෑසන 10.00 ට පමණය. එතැන් පටන් පැය ගණනාවක්ම මා එහි සිර කාරයෙකු ව සිටියෙමි.

පැයකට එකෙක් නැතිනම් දෙන්නෙක් පැමිණ කිසිවක් රැගෙන යයි. තබා යයි. ඔවුනට මගේ හැසිරීම වගක් නොමැත. 

ඒ තුල කොපමණ වේලාවක් සිටියා දැයි මට නිනව්වක් නැත. බොහෝ හවස් වන තුරු මා එතැනය. කන්නට යමක් හෝ බොන්නට වතුර පොල් කටුවක් හෝ නොමැතිව මා එහි පැය ගණනාවක් සිටියෙමි.

"මුංට මාව අමතක උනොත් මම මුළු රෑම මෙතැනම ඉන්න වෙයිද?" මම මගෙන්ම ඇසීමි.

ඔරලෝසුවක් අහල පහලක වත් නැත. වේලාව දැන ගැනීමට කිසිවෙකු නොමැත. තවත් බොහෝ කාලයකට පසුව නැවතත් ආරක්ෂක නිළධරයා පැමිණ අගුළු හැර මා ඉහල මාලයට රැගෙන ගියේය.

ඒවන විට එහි සිටියේ සිද්ධිය වූ අවස්ථාවේ සිටි හෙලයන් නොව වෙනත් පිරිසකි.

මා නැවතත් ලාල් ප්‍රේමනාත් ද මැල් මහතා අභියසය!

"තමුසෙ යනවා! හෙට තාත්තා එක්කගෙන! අයිඩෙන්ටිය ඔහෙ තිබුනාදෙං!"

අයිඩෙන්ටිය නොව කලිසම උනා දමා හෝ එතැනින් එළියට ඒම මගේ එකම අවශ්‍ය තාවය විය. මා පිටකෝට්ටේ නිවසට පැමිණියෙමි. සොහොයුරිය මාගේ ප්‍රමාදය සමග බොහෝ සේ කලබල වී සිටියාය. සියල්ල මා ඈ සමග කීවෙමි.

අවසානයේ මටත් වඩා ඇය කලබල වූ සේයාවකි. 

"චන්දන අයියට ගිහිං කියන්න!"

රාත්‍රියේම මා සයිකලය ගෙන පිට විය. පිට කෝට්ටේ සිට රාජගිරියට පැමිණ එතැනින් ඔබේසේකර පුර හරහා කොලොන්නාවට ආවෙමි. කොලොන්නාව වැල්ලම්පිටිය ගැට්ටේ තිබුනු "හරය" මුද්‍රණාලයට එන විට චන්දන අයියා නොමැති විය.

ටික වේලාවකින් කුඩා මෝටර් සයිකලයකින් චන්දන අයියා එහි සැපත් විය.

" ආ! තමුසෙ!?"

"ඔව් අයියේ මාර කෙළියක්නෙ උනේ! මේ එන්නකො . . . " මා පසෙකට ඔහුව කතා කරගෙන ගොස් සිද්ධිය පැවසූවෙමි.

"අනේ යකෝ ඕකද!? ඕක ගනං ගන්න ඒපා. තමුසෙට අයිඩෙන්ටියක් අළුති හදා ගන්නවා. තාත්තෙක් ඕනෙනම් මේ කොතලාවල සහෝදරයව එක්ක ගෙන යනවා. දැන් හොරකමට වටිනාකම්ක් නෑනේ. මොකද පොත් ටික ආයෙ උං ගාව නේ!"

"හරි මොනා හරි උනොත් . . . ?!"

"හරි ඕයි! මේ වගේම මෙතැණට එනව . . ! එතකොට ඒක ඒ වෙලාවට බලා ගම්මු!"

ඉන් පසුව මා ඒ වැඩේ යලිත් කිසිදා නොකලෙමි! ඒ පොත් හොරකම නොව; ඇඟට හිර කමිස ඇඳගෙන ගොස් පොත් ඉනේ ගසා ගැනීමය!

තවත් කාලයක් යන විට පොතක් පතක් මිළදී ගැනීමේ හැකියාව ලැබීමත් සමගම එම පුරුද්ද අභාවයට ගියේය. ඒත් එතැන් පටන් මම බොහෝ කාලයක් යන තුරු ගුණසේන සාප්පුවට නොගියෙමි.

ජීවිතය හරි අපූරු එකකි. මා පළමුව පුවත් පතකට සම්බන්ධ වූයේ "හරයෙනි". දෙවනුව "නවයුගයට" එක් උනෙමි. පුවත් පතට ආයුබෝවන් කීවේ "ලක්බිමෙනි". 

ලක්බිමේ රිද්ම අතිරේකයට ලියන කාලයේ සුන්දර නිහතමාණීද මැල් හෙවත් සුන්දර අයියා සංස්කරණය කලේ "මංජුසාව"යි.

දිනක් මම; රිද්මෙට ලියන තීරුලිපිය; "මංජුලගේ දිනපොත" ලියාගෙන එහි සංස්කාරක නිහාල් පීරිස්ගේ කුඩා මේසය අභියසය.

"මංජුල ඕක ඉවර වෙලා මාව හම්බෙලා යන්න!" ගොරෝසු හඬකින් සුන්දර අයියා පැවසීය. ඒක පොඩි ආතල් සිද්ධියකි.  මම ඔහු මුණ ගැසුනෙමි!

එතෙක් සුන්දර අයියා සමග යාන්තමින් සිනාසුනා මිස වචනයක් හෝ කථා බස් කොට නොතිබුනි. ඔහුඑවකට පත්තරේ "පොරක්" ය! ඔහුට ඉහලින් සිටියේ බන්ධුල පද්මකුමාර පමනකි. සමන් වග ආරච්චිද සුන්දර අයියාට සමාන තැනක සිටියා යැයි මතකයක් ඇත.

"ඔයා රිද්මෙටම ලිය ලියා ඉන්න එපා මටත් ලියන්න! මගේ හිසේ මලක් නොව හක්ගල මල් වත්තම පිපුනා සේය!

වැල්ලවත්ත පොලීසියේ සේවය කල පෙරේරා ට්‍රැෆික් සාර්ජන් මහත්තයා පිළිබඳව මා ලියූවේ එහි ප්‍රථිඵලයක් ලෙසය. මම එය ලියාගෙන ගියේ මගේ සුපුරුදු නිදහස් ලිවීමේ ශිලියෙනි. 

"අනේ! අනේ! මහත්තයෝ මෙහෙමනං ලියලා හරියන්නෑ මට! ආයේ ලියාගෙන එන්න!" සුන්දර අයියා මාගේ අත් පිට පතේ මම ලියා තිබූ නොසරුප් වදන් කිහිපයක් රතු පෑනෙන් රවුම් කොට නැවත මටම භාර දුන්නේය. 

නැවතත් මුළුමණින්ම ලියා සකසා පසුදින ග්‍රෑන්ඩ්පාස් - අශෝකා සිනමා හල ඉහල මාලයේ ලක්බිම කාර්යාලයට ගෙන ගොස් භා දුන්නෙමි.

එතැන් පටන් මම සුන්දර අයියාට ලිපි කිහිපයක්ම ලිව්වෙමි.

ඔහු එකල බීවේ බ්‍රිස්ටල්ය.

පඩිපෙලේ මදක් පහලට බැස එතැන් තිබුනු හතරැස් ලෑන්ඩිම මත සිට ඔහු එය රසවත්ව පානය කරයි. දිනක් මමද ඔහු හා නැවතී ගෝල්ලීෆ් එකක් ඔහුගෙන්ම පත්තු කරගෙන කතාවට වැටුනෙමි!

"අයියේ මට ඔයාගේ තාත්තව දවසක් හම්බුනානේ. එම්.ඩී.ගුණසේන එකේදී . . . . . . !"

"ඉතිං! ඉතිං . . . . . .!! සුන්දර අයියා ඉදිරියට නැඹුරුව බොහෝ සෙයින් විපිලිසර විය. ඒ සුන්දර අයියාගේ සාමාන්‍ය ස්වභාවයයි.

 මම එතැනදී මෙම කථාව කීවෙමි. 

"තමුසෙ මාර පොරක්නෙ හලෝ!" සුන්දර අයියා පැවසූ හැටි තාම අදමෙන් මතකය. මා අහිංසකව ඔහු දෙස බලා සිටියෙමි.

මේවා සියල්ල අතීතය ය. අද මාගේ පොත් එකතුවේ පොත් 3000කි! (ඒවායින් බොහොමයක් මා අනුන්ගෙන් ඉල්ලාගෙන හෝ හොරකං කරගෙන ආ ඒවා කියා මඩ ගැසීමෙන් වළකිනු ඇතැයි මා උදක්ම ඔබ කෙරෙහි විශ්වාස කරමි!)

ඒවාට කුමක් කරණ්නේදැයි මා සැම විටම සිතමින් සිටිමි. 

බලමු! පොත් වලට ආදරය කරණ එකෙක් මැරෙණ්නට පෙර හම්බුනොත් වාසනාවක්ය! 

මේ දේවල් ගැන අද හිතෙන විට ඒවා සුන්දර මතකයන්ය!

ජීවිතේ කියන්නෙම "මාර ආතල් ලෝකයක් අප්පා" කියා  වෙලාවකට සිතේ!

එහෙම නැද්ද; හා එහෙනං . . . . ?

මේ ලිපිය කලක සිට ලියමින් ආ එකක්! උෂාන් වික්‍රමරත්න මල්ලීට වුනු පොරොන්දුව නිසාම මෙය අදම ලියා අවසන් කරන්නට සිත්වුනේ!

292. බලු නොවටින බලු කථාවක්!

එක් විදේශ ආයෝජකයකු යුරෝපයේ සිට අප රටට පැමිණියේ කම්හලක් පිහිටු වීමේ අරමුණින්ය. මැදි වයසේ පසුවු ඔහු සතු තවත් කම්හල් කිහිපයක්ම අගනුවර ආශ්‍රිතව තිබු හෙයින් ඔහුට මේ දිවයින ඔහුගේ රට තරම් හුරුපුරුදු එකක් විය. ඔහු එවර පැමිණියේ කම්හල් 200 වැඩ පිළිවෙල යටතේ අගනුවරින් ඈත ප‍්‍රදේශයක තවත් නවීන කම්හල් පිහිටුවීමේ අටියෙනි. කම්හල පිහිටුවීම සඳහා ඉඩම් කැබැල්ලක් රජයෙන් වෙන්කර දුන්නේය.

පෙර සඳහන් කල ආයෝජක තෙමේ දැනට පවත්වා ගෙන යනු ලබන තම කම්හල් නිරීක්ෂණය කරනුයේ සෑම මාස තුනකට වරක් හෝ වසරකට තුන් වරක් මෙරටට පැමිණේ.

වරෙක එසේ පැමිණි විටෙක අභිනව කම්හල සඳහා වෙන් කෙරුනු ඉඩම් කැබැල්ල නැරඹීමට මෙරට නියෝජිත විදේශිකයාද අනෙකුත් ගෝල බාලයන්ද පිරිවරා වැඩි සේක!

ඔවුන් ඉඩම් කැබැල්ල වටා ඉවකරනා තුරු කොහේදෝ දඩාවතේ ගිය වාසනාවන්ත බැල්ලක් මෙය දුටුවේය. ඇය පසු පස පැමිණි සියලූම බල්ලන් අමතක කල ඇය පෙර සංසාරයේ ප‍්‍රාර්ථනා කර ගෙන පැමිණි ලෙසක් මවා පැමිණ; වේගයෙන් දිවැවිත් තම බලූ ආදරය සෙනෙහස ලෙන්ගතුකම හා පක්ෂග‍්‍රාහී බව පෙර කී විදේශිකයාට පෑමට පටන් ගත්තේය. කොටින්ම බැල්ල ඔහුගේ කරට නැග්ගේ නැති ටික පමණි.

ආයෝජකයාට අනපේක්ෂිතව සිදුවූ මේ මෙම පුදුමාකාර සිදුවීමෙන් ගෝල බාලයන් වික්ෂිප්ත විය. මේ බලූ වැඩය කෙරෙහි ආයෝජකයාගේ චින්ත සන්තාපය මොන ආකාරයට ක්‍රියා කරාවීදෝයි ඔවුන් කැළඹුහ. මෙම අපිරිසිදු බල්ලා නිසා තමාගේ සෞඛ්‍යට තර්ජනයක් වී යැයි සිතුව හොත් වර්ෂ අවසානයේ ලැබෙන්නාවු ලාභාංශයන් හීන වීමට ඉඩ ඇත. 

මේ වසර පුරා තම තමන් වෙහෙස මහන්සි වු ආකාරය ශ‍්‍රමිකයන් සූරා කෑ හැටි උනුන්ගේ බෙලි කපපු හැටි ඔවුන් ඉදිරියේ චිත‍්‍රපටයක් සේ දිගෑදෙන්නට විය. දකුණු ඉන්දියානු චිත‍්‍රපටයක් මෙන් අති උද්වේගකරපු එම සිදුවීම් ජාලය හා මේ දැන් සිදුවු බලූ වැඩය ගැන සිතන විට මෙය දවස පුරා වතුර ඇද කලය බිඳ දැම්මා වැන්නකි.

ආයතන ජාලයේ අධ්‍යක්ෂකවරු මේ බලු වැඩයට වගකිව යුත්තා කවුරුන් දැයි සෙවීමට වටපිට බැලූහ. ගිනි ගහන මධ්‍යාහ්නේ හිරකරගෙන තිබු ටයි පටි නිසා ඔවුනට ඒමේ අත හැරීම ද එතරම් පහසු නොවීය. ඔවුන් හිස පමණක් නොව ඔවුන්ගේ යෝධ පංචස්කන්ධයේ අනෙකුත් කම්හල් වල කළමණාකාරවරු දෙස රවා බැලූවේ කම්හල තුල වෘත්තීය සමිතියක් පිහිටු වීමට උරණ වන්නාසේය.

කළමණාකාරවරු බල්ලන්සේ බිම බලාගත්තේ එම ඇස් ජෝඩු කිහිපයෙන් එල්ල වුනු බැල්ම ඉවසා ගත නොහැකිවය. දැනට වෙන යම් ආයතනයක සේවය කරන්න අභිනව කම්හලේ වැඩ භාර ගැනීම සඳහා  කැඳවූ අයෙකුද මෙම අවස්ථාවට සහභාගිවනු පිණිස මෙම ස්ථානයට පැමිණ සිටියේය. ඔහු මෙම අවස්ථාවට සහභාගි වුයේ දැනට සේවය කරන්නාවු ස්ථානයට හොර රහසෙනි!

නව කම්හලේ කළමණාකාරධූරයට අධ්‍යක්ෂක මණ්ඩලය විසින් ඔහුව තෝරා ගෙන තිබුණු අතර; ආයෝජක උතුමා වෙතින් එය ස්ථිර කර ගැනීම ඔහුගේ අභිලාෂය විය. ඔහු බොහෝ සෙයින් බියපත් වු බවක් දිස්විය. ඒ අළුත් රැකියාව නොලැබේවී යන බිය පමණක් නොව මෙතැනදී ප‍්‍රශ්නයක් ඇති වී එය; අල්ලපු අත්තත් දැනට පය ගහපු අත්තත් දෙකම අත  හැරෙණ්නට ඉඩ ඇති හෙයිනි. 

ලැබෙන්නට යන අළුත් රැකියාව කරණ කොට ගෙන පසු ගිය සති කිහිපයේ වැඩ කලේ හිස තරමක් උදුමවා ගෙනය. දැනට ඔහු රැකියාවේ නිරත කම්හලේ සාමාන්‍යාධිකාරීවරයා තමා මුණ ගැසීමට පැමිණි සෑම විටෙකදීම ඔහුට ඉබේ නැගිටුනි!

රෝගය යන්තමින් සුව වුයේ පසුගිය සතියේය. ඒ වෙනුවට ඔහුට අලූත් රෝගයක් බෝ වී තිබේ ඒ පෙරකී අධ්‍යක්ෂක මඩුල්ලෙන් ආරක්ෂක ඇමතුමක් ලද විට හිඳ සිටි අසුනෙන් නැගිට රිසිවරයට ඇමතීමය. ඉංග්‍රීසියෙන් පැවති සෑම කතිකාවකම; වගන්තියකම; ආරම්භයේදී ද කොමාවක්, තිත් කොමාවක්, තිතක්, ප‍්‍රශ්නාර්ථ ලකුණක්, යන මේ සියලූ ලකුණක් සඳහාම ඔහු සර් සර් යනුවෙන් බැගෑපත් ස්වරයෙන් මුමුණයි!

තම නිවට කළමණාකාරවරුන්ගෙන් කිසිදු ප්‍රථික්‍රියාවක් නුදුටු පිරිස් අධ්‍යක්ෂකවරයා මෙම ප‍්‍රදේශයක් සොයා ගත් මහජන සම්බන්ධතා නිළධාරියා දෙස පිළිකුල් සහගත ලෙස බැලීය. ඒ සමඟම; මහජන සම්බන්ධතා නිළධාරියා ඔහු බැල්ල එලවා දැමීමට ඉදිරියට පැන්නේය.

තමා වටා සිටින වුත් බලාපොරොත්තු නොවන; ඔවුන් වික්ෂිප්ත කිරීමට ලාභ ආශාවන් ඇති ආයෝජකයා බැල්ලගේ ක‍්‍රියා කලාපය හමුවේ තම සිත වෙනස් වු සේයාවක් මවා පා හෝ සතුන් කෙරෙහි ඔහු තුල තිබුනු සැබෑ සත්ව කරුණාව කරණ කොට ගෙන හෝ ඔහු තම අත පැළඳි අත් මේස් පිටින්ම ඇයගේ කිළිටි ගඳ ගහන හිස අත ගෑවේය. ඉන් උද්දාමයට පත් වු බැල්ල මඩ පැල්ලම් කිහිපයක් ආයෝජක කලිසමේ පතිත කරමින් දෙපයින් සිට ඉදිරි  දෙපා ඔහුගේ ඉන දෙසට තැබීය. ඔහු සිනහ වෙමින් තම පිරිස දෙස බැලූ අතර පිරිස ආරුඪ කර ගත් කරුණාවකින් යුක්තව බැල්ල දෙස බැලීය.

බැල්ල තුල උසස් පාරම්පරික බවක් ගැබ්ව ඇති බව ආයෝජකයා පිරිස වෙත කීය. අධ්‍යක්ෂකවරුන් හා කළමණාකරුවන් ඒකමතිකව එය ස්ථිර කළහ. අභිනව කර්මාන්ත ශාලාව අනුග්‍රහයෙන් බැල්ලට සියළු පහසුකම් සලසන මෙන් නියෝග කොට; ආයෝජක තෙමේ පිටව ගියේය. 

මෙම සිදුවීම ඉක්බිති; මෙම බැල්ල කර්මාන්ත ශාලාවේ සුරතලා බවට අධ්‍යක්ෂකවරුන් අතරට පත්විය.

කාලය කෙමෙන් ගෙවී ගියේය. නව කම්හලෙහි ඉදිකිරීම් වැඩ අවසන් වන්නට ළඟා වෙමින් පැවතිනි. වැටුපෙන් අඩක් ගෙවන කොන්දේසි මත නව කර්මාන්තශාලා කළමණාකාරතුමා කම්හලේ ඉදිකිරීම් වැඩද අනෙකුත් යන්ත‍්‍ර සුත‍්‍ර ඇනවුම් කිරීම් සේවක සේවිකාවුන් බඳවා ගැනීම් වලට තම කාලය යොදවමින් තිබුනි. 

ඔහුගේ පදිංචිය අගනුවරින් ආසන්නයේම විය. ඔහු පැමිණුනේ නව ආයතනයෙන් ලත් සුදෝ සුදු රියකිනි. ඔහු සෑම දිනකදීම එම රථය පදවාගෙන අගනුවර සිට පැමිණේ. මෙම රථයට රියැදුරෙකුත් ලැබුනා නම් යැයි නොයෙක් වර ඔහුට සිතේ. 

"ආයතන මගින් රියැදුරන් සමඟ මෝටර් රථ ලබා දෙන්නේ තම මොළය වෙහෙස කොට වැඩ කරනා නිළධාරීන් වෙතය. එවිට ඔහුට උදෑසන නිවැසින් පිට වු තැන් සිට තම ආයතනයට ළඟාවන තෙක් තම මනැස මෙහෙයවා ආයතනය ගැන සිතන්නට ඉඩපාඩු ලැබෙන බැවින්" යැයි වරෙක ඔහුගේ මිතුරෙකු කී අයුරු ඔහුගේ මතකයට ගලා එයි!

රියැදුරකු නොසැපයීමෙන් අධ්‍යක්ෂකවරුන් අදහස් කලේ මා සතු කාරණය ඉටු කිරීම සඳහා මොළයක් අවශ්‍ය නැත කියා දැයිද ඔහුට සිතුනි. එවිට ඔහුට නොදැනුවත්වම රථය වේගවත් වෙයි! රථය රෝද කෑගස්සවමින් වංගු වලින් හැරෙමින් වේගයෙන් දුවයි!! මොහොතකින් රථය අනතුරකට පත්වුවහොත් සිදුවිය හැකි භයානක තත්ත්වය රැකියාවෙන් පහවීම රථයේ අලාභ හානී ගෙවන්නට සිදුවීම වැනි කරුණු අකුණු ගසන්නාක් මෙන් සිතට දැනෙයි!!! ඔහු හිටි වනම රථයේ වේගය අඩු කොට ගනී.

රියැදුරෙකු ලබා නොදීමෙන් මෙම ආයතනය තමාට බලවත් අසාධාරණයක් කොට ඇතැයි ඔහුට දුක සිතේ! මෙම සිතුවිල්ල කරණ කොටගෙන රැකියාව කෙරෙහි තමා තුළ ඇති උද්යෝගය අඩු වී යනු ඇතැයි අනිසි බියක් ද සිතට දැනේ. සමහර විට තමා වයස්ගත බැවින් ශරීර සෞඛ්‍යයට රිය පැදවීම වැනි වෙහෙසකර කටයුත්ක් බැවින් තමාට රියැදුරකු ලබා නොදෙන්නට ඇතැයි ඔහු සිතමින් තමාගේ සිතටම වංචා කර ගනියි. එමගින් ඔහුගේ හෘද ස්පන්ධනය අඩු වී නැවතත් සාමාන්‍ය තත්ත්වයට හැරේ. අධ්‍යක්ෂකවරුන් යනු පටු අදහස් දරන්නවුන් නොව ඉතා දුරදර්ශී ලෙසත් ප‍්‍රචල ලෙසින් යමක් දෙස බලා තීරණවලට එළඹෙන්නට හැකියාවක් ඇති අය යැයි ඔහු සිතමින් මුහුණට බොහෝ බැරෑරුම් ස්වාභාවයක් ආරුඪ කර ගනී.

ඔහු සෑම දිනෙකම ගෙදරින් රැගෙන එන උදෑසන ආහාරය ඔහුට පමණක් නොව බැල්ලටද සෑහෙන පරිදි රැගෙන ඒමට අමතක නොකලේය. එසේ අමතක වු දාට තම ආහාර මල්ල බැල්ල වෙත පූජා කොට  නිරාහාරව සිටීමට අකමැත්තෙන් වුවද කළමණාකාරතුමා පෙළඹේ. ඒ බල්ලාගේ අනුග්‍රාහකත්වය තමා කෙරෙහි ද ලබා ගනු සඳහාය.

ටික කලෙකින් කළමණාකාරතුමාගේ රථයේ හඬද බැල්ලට පුරුදු පුහුණු විය. ඒ හඬට බැල්ල ඉදිරියට දිව ඒම නිරන්තරයෙන් සිදුවිය. එය කළමණාකාරතුමාට ආඩම්බරයකි. ආයතන සමුහයක ප‍්‍රධාන උතුමාගේ සුරතලා තමාගේ සුරතලාද වී ඇති බව ඔහුගේ සිතට සියුම් සතුටක් ගෙනාවේය!

කාලය මෙසේ ගෙවී යද්දී කම්හලේ ඉදිකිරීම් වැඩ අවසන් වී කම්හල බිහිවිය. කම්හල විවෘත කරන අවස්ථාවට රටේ  වැදගත් පුද්ගලයන් අතරට බැල්ලද එක් විය. ඉන්පසු ගතවු කාලය තුල ආයෝජකයා පැමිණි සෑම විටෙකම බැල්ල ඔහු සමඟ විය. ඔහු කම්හල බැලීමට පැමිණි විශේෂ රථයේ හඬ ඇය හොඳින් දැන සිටියාය. ඔහු පැමිණි විටෙක කම්හල තුල ගත කරන පැය කිහිපය බැල්ල ඔහු සමඟම විය.

මේ කරුණු කාරණා නිසා මෙම අහිංසක තිරිසනා හට කම්හල තුළ  ඕනෑම දවසක  ඕනෑම ස්ථානයක ගත කිරීමට නිල නොලත් බලය නිරුත්සහයෙන්ම ලද්දේය. එපමණක් ද නොවේ ඇයට තවද ආහාර පාන ඉඳුම් හිටුම් සමඟ නමක්ද ලැබුනි ඒ "බ්ලැකී" යනුවෙනි. අප මෙන් නොව කච්චිය පිච්චියට ගිය රෙදි නොඅඳින පාරම්පරික දේ අගයන ගතියක් බැල්ල තුලින් විද්‍යාමාන නොවුනි නම් ගවුමක් හෝ සායක් වුවද ලබා දීමට අධ්‍යක්ෂකවරුන් සෑදී පැහැදී සිටියහ.

කම්හල ඇතැම් නිෂ්පාදනයන් කිරීමට පටන් ගති. කම්හල අගනුවරට ඔබ්බේන් තිබුනු හෙයින්; කම්හලේ කළමණාකාරතුමාට හා ඔහුගේ සහයකයින් හට ඉඳුම් හිටුම් ආහාරපාන සැපයුවේ කම්හල අසලම පිහිටි නිල නිවාසයෙනි. 

අභිනව මාසයේ වියදම් පත‍්‍රය සැකසීමේදී බ්ලැකීගේ වියදම් ද සලකා බැලෙන ලදී. කෙසේ වෙතත් ඇය හට කරපටි  හා දම්වැල් අරහං විය. බ්ලැකී තබා බ්ලැකීගේ සනුහරේ කිසිම බල්ලෙකු කරපටි ඇඳ නොතිබුනි. මේ නිසා මැය හට මොන තරම් ගරු ගාම්භීර ලෙසට තම ජිවිත ගත කිරීමට හැකියාව තිබුනද පුරුදු දඩාවතටම කල දවස ගෙවී ගියේය.

කම්හල ඇරඹී මාස ගණනකින් පසුව එළඹුනේ දීප ව්‍යාප්ත සුනඛ මධුසමයයි. පලාතේ බැල්ලන් හිඟ නිසාදෝ නොඑසේ නම් අපේ රටේ කොයි බල්ලත් තමාට අත තියන්නට තබා ඉනිමං බඳින්නට හිතන්නෙවත් බැරි උස අතු ඇල්ලීමට උඩ පනින්ට පුරුදු පුහුණු වී ඇති නිසාදෝ; කිසිම විටෙක බ්ලැකී තනිව නොසිටියේය. අවම වශයෙන් ඇය යන එන සෑම සියලූ ස්ථානයකම ඇයගේ පිරිවර බලූ සේනාව දහ පහලොස් දෙනෙකු විය. තම දේශපාලන වැඩ සඳහා බොරු පොරොන්දු දුන් දේශපාලූවකුන් මෙන් නොව ඇය සියලූම බලාපොරොත්තු ඉටු කලේය.

කාටත් හොර රහසේ කාමරයක් තුලට වී දොර අගුළු ලා ගෙන මධුසමය ගත කිරීමේ පුරුද්දක් නොමැති බැල්ල ඇතුළු බලූ පරපුර; මෙම අතිශයින්ම ස්වාභාවික වු ක්‍රියාවේ යෙදෙන්නට තැනක් නොතැනක් තෝරා ගැනීමට මහන්සි නොවීය. බොහෝ විට ස්ථානය වුයේ හොඳින් ඉඩ පාඩු ඇති ආයතන මිදුලයි!

තරුණියන් විලියෙන් ඇඹරෙමින් හොරැහින් ඒ දෙස බැලීය. එවැනි අවස්ථාවල ඒ අසලින් ගමන් ගන්නට යෙදුනු කර්මාන්ත ශාලා කළමණාකාරතුමා හා සහයක තෙමේ වහලට තීන්ත ගාන්නට ඈත කන්ද කපා කම්හල ව්‍යාප්ත කිරීමට වැනි දූර දර්ශී දර්ශනයන්හි දෑස් තබාගෙන නොදැක්කා සේ ගමන් කරයි!

කළමණාකාරතුමා තම ජිවිතය ඉතාමත් සුළුවෙන් අරඹා ඉහළට පැමිණි අයෙකි. ඒ ඔහු සතු මනා දැනුම් සම්භාරය නිසාදෝ නොඑසේ නම් තමන්ගේ පෞර්ෂය නිසාදෝ එසේත් නොමැති නම් තමාගේ පරණ පිනක් නිසාදෝයි ඔහු විටෙක කල්පනා කරයි. ඔහු වටා සිටින්නවුන්ටද මෙය මහත් ප‍්‍රශ්නයකි. ඒ මේ රටේ මේ තරම් මිනිසුන් හිඟ දැයි විටෙක සිතෙන බැවිනි.

ඔහුගේ සහයකතුමාහට ඔහු දෙවියෙකි! ඔහු ගමන් කරන්නේද ප‍්‍රධාන උතුමා එනම් ප්‍රධාන කළමණාකාරතුමා ලෙසය. යාන්තමින් ඉදිරියට නැමී කඳින් ඇදෙන ඔහු අත් දෙක පිටුපසින් තබාගෙන වරින් වර දෙපස ඇති සෑම වස්තුවක් කෙරෙහිමද, සෑම කෙනෙකු දෙසද ඔවුන් කරන කියන කටයුතු කෙරෙහිද සැකමුසු තීක්ෂණ මුහුණක් ආරුඪ කරමින් තමා සෑම අඩියක් සඳහාම ඔලූව සෙමෙන් ඉදිරියටත් පසුපසටත් සෙමෙන් සොලවමින් ගමන් කරන්නට ඔහුට පුරුදු පුහුණුවන්නට සෑහෙන කාලයක් ගත වන්නට ඇත! ඔහුට තම මවගෙන් අහිමි වු උස තම පාවහන් මගින් ලබා දී තිබුනි.

පෞද්ගලික දිවියක් නොමැති සෑම සියලූ දෙයක් කෙරෙහිම තවත් පැත්තකින් බැලීමට උනන්දුවන ඔහු; කළමණාකාර උතුමා අසලින්ම සෑම විටෙකම රැඳේ. පෙර සඳහන් කල ලෙස අපගේ කළමණාකාරතුමා හා සහයක තුමා ඉදිරියේ බ්ලැකී හැර වෙන කිසිදු බල්ලෙකු මෙවන් පහත් ක‍්‍රියාවක් නොකිරීමට පමණක් නොව අඩුතරමින් ශබ්ද නගා සිනහ නොවීමටත් වග බලා ගත්තෝය. 

එහෙත් කිසිදු වෙනෙසකින් තොරව බ්ලැකී තම බලූ වැඩ දිගින් දිගටම කරගෙන යෑමේදී මෙය තමාගේ උසස් නිළධාරියා හට ඔහුගේ තත්ත්වයට පෞර්ෂත්වයට කරන්නාවු හෑල්ලූවක් සේ දැනෙනු ඇතැයි ද; එසේ දැනී ඒ සම්බන්ධයෙන් තමන් කිසිවක් නොකලේ යැයි තමා කෙරෙහි කළකිරීමක් ඔහු තුල ඇතිවේ යැයිද බියක් සහයකතුමා තුළ ඇති විය. මෙය සම්බන්ධයෙන් කල්යල් බලා ඔහුගේ අදහස ගැන දැන ගැනීමට සිතූ සහයක තෙමේ දින ගණනාවක් තම ප‍්‍රධාන උතුමාගේ චර්යාවන් විමසා බලමින් පසුවන්නට විය.

දින ගණනාවක් ඉක්බිති යෙදුනේ තරමක යහපත් දිනයකි එදින ඔහු රටේ තොටේ මිනිසුන් ගැනද ඔවුන්ගේ ගති ගුණ ගැන ද ඒවායේ අඩු ලූහුඬුකම්ද සුරතල් සතුන්ගේ ගති ගුණද බල්ලා නැමැති සතාගේ උසස් ගති ද ඉන් ඉක්බිති බ්ලැකී ගැනද පැය ගණනාවක් යනකොට පැමිණෙනවාත් සමගම; ප‍්‍රධාන තුමාට කොහෙන්දෝ කාලකන්නි දුරකථන ඇමතුමක් පැමිණුනි. නැවතත් සහයක මුලටම වැටුනි!

අමාරුවෙන් වුවත් පුවක් ගසක අත්තක් පාත් කරගෙන එය ගලවා කකුලට යට කොට අඹරා වළල්ලක් තනා ගෙන ගස මුලට ගොස් ගහ මුල පාදා ගෙන රූස්ස පොල් ගසට නැග වල්ලට අත තියන්නට ඔන්න මෙන්න කියා තිබියදී අයිතිකාරයාට අසු වුවකු සේ මහත් කනස්සල්ලෙන් පසුවු අපගේ සහයකතුමා නැවතත් කල් යල් බලා බ්ලැකීගේ නොමනා ක‍්‍රියාකාරකම් හා ආයතනයේ විනය නැමැති පුළුල් මාතෘකාව ගැන සාර ගර්හා වටිනා අදහස් රැසක් ප‍්‍රධාන උතුමාගේ ඉදිරියේ පහරන ලද්දේ ඊටත් දින ගණනකට පසුවය!

ප‍්‍රධාන උතුමා මේ ගැන කකුල් දෙක ගසමින් රැවුල අත ගාමින් සිතන්නට විය. "බල්ලන් බලූ වැඩ කරති අප ඒ දෙස නොබලාම සිටියාම ප‍්‍රශ්නයක් නැත." ඒ ඔහුගේ යටිසිත පැවසු තම නිවැරදි ආකල්පයයි. එහෙත් උඩුසිත මීට ඉඳුරාම වෙනස් අදහසක් දැරීය! සහයකගේ අදහස ඇත්තකි. මා ඉදිරියේ තනි කකුලිනවත් නොසිට ගත්තා සීරුවෙන් සිට තමා අමතකවුත් ඉදිරියේ මේ කොහෙවත් යන බල්ලකුගේ මෙවන් පාදඩ වැඩක් නිසා; තවත් කලක් යන කල තමාද හෑල්ලූවට පත්වන බවය!

ඔහුට බැල්ල මරා දැමීමට සිතුනි! ඒ සමඟ ආයතනයේ අධ්‍යක්ෂකලාගේ පිළුනු මුහුණු හා විදේශික ආයෝජකයාගේ සුදු අත් මේස් පැළඳි දැවැන්ත හස්තයෙන් තම ගෙල සිර කරනා අයුරු දැනට තමාට ලැබී තිබෙන නවීන යාන වාහන දැසි දැස්සන්ගේ බලූ බල්ලන් වෙනකක් තබා තමා වාඩි වී කැරකෙන පුටුව පවා අහිමි වී යනු ඔහුට දැනුනි!

ඔහු වහාම තම ඇස් කණ්නාඩිය අතට ගෙන පුටුව අක්ෂය දෙස පසෙකින් නැමී බලමින්ම ඒ මේ අත දෙතුන් වරක් කැරකී බැලූවේය. එය තවමත් කැරකේ එහෙත් එය වෙනදා තරම් හොඳින් නොකැරකේ යැයි ඔහුට සිතුනි. වහාම තම මේසය මත වු සීනුව වීදුරු කුටියට ඔබ්බේන් වු යන්ත‍්‍ර යන්ත්‍ර කරවන ගැහැනියක කැඳවා ඇය මගින් කාර්මිකයෙකුද ඔහු මගින් ප‍්‍රධාන කාර්මිකයා ගෙන්වා ගෙන තම පුටුවට ලිහිසි තෙල් දමන ලෙස කියමින් නැගී ගියේය!

මේ බල්ලන්ගේ මධුසමය ඇරඹුනා පමණි! අධ්‍යක්ෂකවරුන් පැමිණි විටෙක ඔවුන් ඒ පිළිබඳව විමසුවහොත් යැයි සිතමින් ප‍්‍රධානියා ගමන් ගන්නට විය.

විෂය කෙරෙහි අති පණ්ඩිතයන් මෙන් මවා පෙන්වන ඔවුන් සමානව එදිනෙදා දේ ගැන කිසිදු අත් දැකීමක් නැත්තාවුන් සේ හැසිරෙයි. එයද ඔවුන්ගේ පන්තියට එක්තරා තත්ත්වයකි! ඔවුන් විටෙක හැසිරෙන්නේ රථය පදවන්නට දන්නවා විනා රථයේ  වතුර මට්ටම බැලීමටවත් තමාට නුහුරු නුපුරුදු නොඑසේ නම් තමන්ට තරම් නොවෙන බැවින් තමන්ට අත්දැකීමක් නැති කාර්‍යයක් ලෙසය. මෙවැනි අධ්‍යක්ෂකවරයකු මේ කිමෙක් දැයි විමසුවහොත් අඩු තරමින් මෙය පහදා දෙන්නට ඒ සඳහා අවැසි ඉංග‍්‍රීසි වචන පවා තමා නොදනී යැයි මතක්වූ  තැන; කළමණාකාරතුමා දාඩියෙන් තෙත් විය. උතුර දකුණ මාරු විය වේගයෙන් ගමන් කල ඔහුගේ සිරුර තුල ඔහුගේ ආත්මය තිබුනු නමුදු සිත නොතිබුනේය. ඔහු මහ දවල් කම්හලේ පිළිකනු වැසිකිලි ගබඩා කාමර භොජනාගාර මෙකී නොකී සෑම තැනකම ඇවිද අවසානයේදී නිල නිවාසයට පැමිනුනි.

ඔහු පසුපසින්ම සහයකතුමාද පැමිණ තිබුනි. ඒ පුරුද්දටය කොටින්ම සෙවනැල්ල මෙනි. ආපසු හැරී බැලූ කළමණාකරු නිහඬව ගොස් හාන්සි පුටුව මත පත බෑවේය. සහයක වතුර වීදුරුවක් ඔහුට පිළිගැන්නුවේය. පළමුව ඒ දෙස රවා බලා දෙවනුව එය ගෙන එක හුස්මට බී ගෙන ගොස් අඩිය පේන තෙක් මාන නැවතී සහයක ඇමතීය!

සහයක පැවසු දේ ඇති වැදගත් කම ගැන තමාට තේරුම් ගිය හැටිද; තවදුරටත් මේ සම්බන්ධයෙන් ක්‍රියා නොකොට සිටියොත් එමගින් තම ආයතනයටත් තමන්ටත් ඊටත් වඩා සහයක ඇතුළු අනෙකුත් අවශේෂ පාලක පන්තියේ අංකුරයන් හට මහත් අවැඩක් සිදුවිය හැකි බව තේරුම් කර දුන් කළමණාකාරතුමා මේ ගැන කුමක් හෝ පියවරක් ගන්නා ලෙස සහයකට නියෝග කොට නිල නිවාසයේ වැසිකිළියට රිංගා දොර වසා ගත්තේය!

සහයකගේ හිසට කඩන් වැටුනේ අහක යන කරදරයකි. වෙන අයෙකුට නම් තමාට කට පියා සිටිය නොහැකිව සිට කරගත් අවැඩක් ලෙස සිතන නමුදු සහයක ඊට හාත්පසින්ම වෙනස් ආකාරයේ අයෙකි. මේ සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරිමට තමන්ට ඉඩ ප‍්‍රස්ථාව අවශ්‍ය බලතල හා ඒ සම්බන්ධ වගකීම මෙකී නොකී දෑ ලැබීම තියා ඔහුට ඔහු තුල මහත් වු ආත්ම අභිමානයක් ඇති විය. ඔහුගේ ගමන පුරුදු වේගයෙන්ම වුවත් හිස සෙලවීම තරමක් වේගවත් විය. ඔහු හැකි ඉක්මනින් කර්මාන්ත ශාලාව තුලට පැමිණ ඔබ මොබ බැලූවේය. අධික තෙහෙට්ටුව නිසා හති අරිමින් නිදි කිරා වැටෙන බ්ලැකී කර්මාන්ත ශාලාව තුල විය. 

සිත තුල තිබුනු අදහස් කෙතරම් වේගවත් වුවත් ඔහු කිසිවිටෙක කලබල වන්නෙකු නම් නොවේ. තිත්ත කසාය මුලක් වුවද; ඔහු  අනුභව කරන්නේ පිඟානකට බෙදා ගෙන අත් පිස්නාව කමිස කරෙහි රුවා ගෙන හැන්ද සහ ගෑරප්පුව ගෙන ඉතාමත් ක‍්‍රමානුකූලව හා නිවුනු ගතියකින් යුක්තවය. තම යටත් වැසියකු හා උරණ වු විට පමණක් වට පිට බලා තමා වටේ සිටින අය හට ගැලපෙන පරිදි වචන ගලපමින් තතනමින් බහින්නට හේ දනී.

හේ තම මේසය තෙක් පැමිණ හරි ගැසී වාඩි විය. දෙවනුව අත් වැසියකු හට කතා කොට ආයතනයේ මහජන සම්බන්ධතා නිළධාරියා වෙත පණිවිඩයක් යැවීය. ආයතනයේ මහජන සම්බන්ධතා නිළධාරී තැන තවත් පුදුමාකාර පුද්ගලයෙකි. ඔහු විශ‍්‍රාම ගිය හෝ විශ‍්‍රාම යැවුනු රජයේ නිළධාරිවරයෙකු විය. ඔහු සෑම විටෙකදීම තමා ඉදිරියෙන් සිටින අයගේ හිතවතකු ලෙස හැසුරුණු අයෙකි. ඕනෑම සුළු කාර්‍යයක් වුවද ඉතා බැරූරුම් ලෙස ගෙන එය හොඳින් අනා ගන්නා ඔහු; මොහොතකින් සහයක ඉදිරියේ විය.

ආයතනයේ දියුණුව සැමගේම දියුණුව බවද ආයතනයේ කීර්තිය සැමගේම කීර්තිය ලෙසද  ආයතනයේ විනය සැමගේ විනය ලෙසද කරුණු ගෙන හැර පෑ සහයක බ්ලැකී නමැති බැල්ල සම්බන්ධයෙන් කිසියම් විනයානූකූල පියවරක් නොගතහොත් කර්මාන්තශාලා කළමණාකාරතුමා උරණ වීමට ඉඩ ඇති බවද මේ ගැන තවම එතුමා හට දැන ගන්නට ලැබී නොමැති බවද පැයක පමණ කාලයක් කා දමමින් තමා ඉදිරියේ ඒ මේ අත ඇඹරෙන මහජන සම්බන්ධතා නිළධාරියා හට සහයක පැවසීය!

ස්වාභාවයෙන්ම නියමිත වැඩ කොටසකට හිමිකම් නොපෑ මහජන නිළධාරියා මෙය හොඳින් වවා ගෙන කෑමට හැකි කාර්‍යාවලියක ආරම්භය බව සැනකින් වටහා ගෙන කූඩුවක් හැදවීමට යෝජනා කලේය. යෝජනාව පසු දින වන විට කළමණාකාරතුමා තුලින් ස්ථිර විය. මහජන නිළධාරිතුමා උදෑසන කම්හලේ පොත අත්සන් කල සැනින්ම ආයතනයේ රියෙන්ම නගරය බලා පිටත් විය. ඔහු හොඳින් දන්නා හඳුනන වෑල්ඩින් වැඩ පලවල්  වඩු මඩු ඇතත් මෙයින් ඉතාමත් රහස්‍ය ලෙස ගොදුරක් ගැනීමට නම් ඒ සඳහා නගරයට තරමක් දුරින් පිහිටි වැඩ අඩු  ඕනෑම කාර්‍යයකට නම්මා ගත හැකි වැඩ පලක් ඉදිරියේ රථය නැවතු ඔහු මොහොතකින් වෑල්ඩින් බාස් හට තම අභිප‍්‍රාය ගෙන හැර පෑවේය.

බයාදු වෙල්ඩින් බාස්ව කර මුලින් අල්ලා ගත් හෙතෙම වැඩේට යන ගාන අසා; කිහිප වරක් හෙට්ටු කර වැඩේ පැවරුවේය.

"තමුසෙ ගාව ඇස්තමේන්තුව ලියන්න කොලයක් තියෙනවද?'

"කොහේද තිබුනා . . .!"

මද වේලාවකින් යකඩ වැඩ පොලේ ලාච්චුවක් තුලින් සොයා ගත් තෙල් කුණු ගෑවුනු පොතෙන් කොල දෙකක් ඉරා ගත් මහජන සම්බන්ධතා නිළ ධරයා "මමම ලියලා ගන්නංකො: තමුසෙටත් වැඩ වැඩියිනෙ!" කියමින් වෑන් රියේ නැගී ආපසු කර්මාන්ත ශාලාව බලා ඉගිලුනේය.

ආයතනයේ රථයෙන්ම අවශ්‍ය යකඩ ගෙනැවිත් දෙමින් වැඩේ ඇරඹුනි.  සෑම දිනකදීම උදෑසනින්ම කර්මාන්ත ශාලා ප‍්‍රධානියා හමුවන ඔහු තම බලූ කූඩු ව්‍යාපෘතිය සඳහා පිටත්ව යයි. ඔහු ඒ ගමනින්ම ගෙදර යයි නා ගනියි. දිවා ආහාරය ගෙදරින්ම ගනියි. දිවා ආහාරයෙන් පසු මදක් ඇලවෙයි.

ඉක්බිති හවස් වරුවේ වෑල්ඩින් වැඩ පොලට ගොස් වෑල්ඩින් බාස් හට වැඩය ඉක්මනින් අවසන් කරන ලෙස තරවටු කොට කර්මාන්ත ශාලාවට ගොස් එම දිනයේ බලූ කූඩුවේ ප‍්‍රගතිය දක්වා ගෙදර එයි. 

දින හයක් ඉක්බිති ලොරියක් හා කම්හල් කම්කරුවන් අට දෙනෙකුගේ මෙහෙය වීම යටතේ බලූ කූඩුව කර්මාන්ත ශාලාවට සම්ප‍්‍රාප්ත විය. කොන්ක‍්‍රීට් වලින් සාදන ලද වේදිකාවක් මත ඊට දින කිහිපයකට පසු කූඩුව සවි වුනි.

වටේට නූල්  2 1/2 කම්බි වලින් කිරිබත් කෑලි හැඩයට මෝස්තර දමාය. බිමට සිමෙන්තිය. වහලට ටකරංය. ගුරු පැහැති මල නොබඳින තීන්ත ආලේප කර තිබු මෙයට බ්ලැකීව පදිංචි කරවීමට ඊටත් දින කිහිපයක් ගත විය.

වරුවක පමණ මහන්සියෙන් කම්කරුවන් දෙදෙනෙකු විසින් අල්වා ගෙනෙන ලද බැල්ල කූඩු ගත කරන ලදී. බ්ලැකී හොල්මන් වෙලාය. ඌ ඒ අතටත් මේ අතටත් දැඟලීය. කෑගැසීය හවස් වන විට බොහෝ වෙහෙස මහන්සි වෙලාය. රාත්‍රිය එළඹෙත්ම; ඇගේ අනුග‍්‍රහක බල්ලන් කූඩුව වටේට උඩු බුරලන්නට පටන් ගත්තේය. එය  මැදියම තෙක් කර්මාන්ත ශාලාව අවට වාතලය සියාරා ඇසෙන්නට විය. කර්මාන්තශාලා නිල නිවාසයේ ගුණ ගරුක සහයක තෙමේට ටික වේලාවකින් නින්ද ගියමුත් ප‍්‍රධාන තෙමේ රාත‍්‍රිය මුලූල්ලේම නිදිවර්ජිතව සිටියේය. පසුදින උදෑසන මේ සම්බන්ධයෙන් කුමක් හෝ සිදු කිරීමට සහයකතුමා හට ප‍්‍රධාන නියෝග කලේය අවසානයේදී ඔවුන් තීරණාත්මක තීරණයකට අවතීර්ණ විය.

ඒ අලුතින් "ඩියුටි පොයින්ට් එකක්" හෙවත් තාවකාලික මුර කුටියක් බලු කූඩුව අසල පිහිටුවීමය. එමගින් අවට බල්ලන් කූඩුව වෙත ළඟා වීම නැවතෙන අතර එවිට බැල්ලද නිශ්ශබ්දව නිදා ගනු ඇතැයි ඔවුන් සිතුවෝය. දවස පුරාම වැහිබර කාලගුණයක් ඉසිලීය ආරක්ෂක නියාමකයන් බැල්ල සිටි කූඩුව අසලට එන බල්ලන් පලවා හරිමින් කාලය ගත කලහ පෙරදින මුළු රාත‍්‍රියම නිදිවර්ජිතව සිටි නිසාදෝ බැල්ලද නිදිකිරමින් සිටියාය. බල්ලන්ද වැඩි කලබලයකින් තොරව තැන තැන ලැග සිටියහ. රාත‍්‍රිය එළඹුනි බැල්ලද බල්ලන්ද තම සුපුරුදු හඬ අවදි කලෝය ආරක්ෂක නියාමකයන් නිසා කූඩුව අසලට පැමිණිමට නොහැකි වු බල්ලන් කූඩුවට ඈතින් යනු නිළ නිවාසයට ආසන්නවය. කූඩුවට ඈත් වන්නට බල්ලන් නිල නිවාසය අසලට ලංවේ ඒ බල්ලන් සිතා මතා කල බලූ වැඩක් නොව එය සිදු වූයේ බලූ කූඩුවෙන් නිල නිවාසයෙත් පිහිටීම කරණ කොට ගෙනය.

පසුදින කර්මාන්ත ශාලා කළමණාකාර තෙමේ බොහෝ සෙයින් උරණව සිටියේය මහලූ වයසේ පසුවු ඔහුට නින්ද අත්‍යාවශ්‍ය අංගයක්ව පැවතියේය. එහෙත් දැනට පුරා දින දෙකක් නිදිවර්ජිතව සිටි ඔහුගේ ශාරීරික හා මානසික සෞඛ්‍යයන් තරඟාකාරී ලෙස පිරිහී ඇත.

මේ අතර රාත‍්‍රී වැඩ මුරය අවසන් කර තේ බොන්නට කර්මාන්ත ශාලාව අසල තේ කඩයට ගිය ආරක්ෂක නියාමකයින් හට ඒ අසල නිවැසි කිහිපදෙනෙකු තමන්ගේ නින්දට පසුගිය රාත‍්‍රීයේ සිදු වු බාධාවල් ගැන මතක් කලහ. එක් නිවෙසක මැලේරියාව සෑදී සිටි කූඩා දරුවෙකු නිසා තත්ත්වය බොහෝ සෙයින් අයහපත් අතට හැරෙමින් විය. කර්මාන්ත ශාලා කළමණාකාරතුමා මේ ගැන දැනගත් මොහොතේ සිට වල්ගය ගිනි ගත් හනුමා සේ තම දෛනික වැඩ කටයුතු සියල්ල කලවම් කර ගනිමින් සිරියේය.

මේ වන විට බලූ වැඩේ අලූත්ම තත්ත්වය ඔවුන් අතුරින් ගිලිහී ආයතනයේ සෑහෙන දෙනෙකු අතරට ගොස්ය. කර්මාන්තශාලා සහයක කළමණාකාරතුමා වහාම හදිසි කැඳවීමක් කලේය. එහෙත් එය නියමිත හේතුවක් අරභයාද යන්න ඍජු ලෙස දක්වා නොවේ. හදිසි අත්‍යාවශ්‍ය කටයුත්තක් වුනත් ඒ තරම්ම වුවමනාවක් නොමැති නිවි හැනහිල්ලේ කථා කල හැකි තරමට ඔහු සාකච්ඡුාව ඇල් කලේ අපි උණු උණු ප්ලේන්ටිය නිවා බොනවා සේය. මහජන සම්බන්ධතා නිළධාරී ආයතනයේ අධ්‍යක්ෂක නිළධාරී සහයකතුමා හා තවත් අවශේෂ කිහිපදෙනෙකු බ්ලැකී හැර කර්මාන්තශාලා කළමණාකාරතුමාගේ වීදුරු කුටියට රැස්වී සිටියෝය.

ආයතනයේ සේවය කරන සේවක සේවිකාවන් වැඩ හමාර වී ගෙදර යන අතරතුරේදී මාර්ගයේ නොමනා ක‍්‍රියා වලට පෙළඹෙන බව තමන්ට දැනෙන්නට ලැබුනු බවත් මේ ගැන තම තමන්ගේ අදහස් ඉදිරිපත් කරන ලෙසත් ඉල්ලීමක් සාකච්ඡාව කර්මාන්ත ශාලා කළමණාකරු ඇරඹීය සහයක තැන හොල්මං වෙලාය. ඔහු එහෙන් මෙහෙන් තම තීක්ෂණ බුද්ධියෙන් යමක් තේරුම්ගෙන තිබුනි. තම ප‍්‍රධානියාගේ බුද්ධිය ගැන ඔහුට පුදුමය සේවිකාවුන් ගැන බොහෝම ලැඡ්ජා සහගත ලෙස තමන් වහන්සේ දෙසටම කරුණු කාරණා දැන ගන්නට ලැබුනු බවත් ඒවා නවතා දැමීමට උනන්දු නොවුන හොත් ආයතනයේ ව්‍යායාම තර්ජනයක් විය හැකි බවත් පවසමින් සහයක ඌණ පූර්ණය කලේ මහදැනමුත්තෙකු ලෙසය.

මහජන සම්බන්ධතා නිළධාරීතැන ලෙහෙසියෙන් පසු බසින්නෙකු නොවේ. ඔහුටද එදින උදෑසන ආරක්ෂක නියමකයන් හරහා දැන ගන්නට ලැබුනු බලූ නාදයේ කථාව මෙතැන ඇද බාන්නට පටන් ගත්තේ එවිටය. කළමණාකරු එතරම් උනන්දුවක් නොදක්වා ඒ ය කම්හල තුලින් පාලනය කල හැකි යමක් වෙතොත් අප එයට කිසිවක් කල යුතු යැයි රුකුල් දුන්නේය. කොලූ කෙලි සාකච්ඡාව බලූ-බැලි වුයේ එලෙසින්ය. ඉන්පසු සෙස්සන් මෙ තමන්ගේ බලූ අදහස් ගෙන හැර පෑවෝය.

රාත‍්‍රී කාලයේ දී පමණක් මේ බැල්ලව ලෙහා තැබීම හෝ කම්හලෙන් ඔබ්බෙහි වු ලදු කැලය තුල ගැට ගසා දැමීමද තව නොබෝ දිනකින් බැල්ලගේ දරුවන් ප‍්‍රසූත කල විට ප‍්‍රශ්නය දිග් ගැස්සෙන බැවින් අනාගතයේදී ඉදි වීහට හැකි බලූ ජනපද සංකල්පය අකා මකා දැමීමට බැල්ල ශල්‍ය කර්මයකට භාජනය කොට ඇගේ ගර්භාෂය ඉවත් කිරීමටද තීන්දු විය.

මොහොතකින් සියල්ලෝම විසිර ගියහ නිළධාරී තැන හා මහජන සම්බන්ධතා නිළධාරී තැන කළමණාකරුගේ අනුමැතියෙන් ආයතනයේ රථයෙන් නගරය බලා ඉගිලූනි මේ කුඩා නගරයේ බලූ දොස්තරලා හිඟය හිටියත් ඔවුන් මිනිසුන්ට ප‍්‍රතිකාර කිරීමට වෙහෙසුනේ නැත.  ඉන් ඉක්බිතිව නිළධාරී තැන; කම්හල පිහිටි නගරයට අයත් විශාලම නගරය වෙත ගොස් යාන්තමින් සත්ව චිකිත්සකවරයෙකු සොයා ගත්හ. ඔවුන් ආපසු පැමිණියහ. කම්කරුවන් හවස් වරුවේ බල්ලාව නාවා පිරිසිදු කලෝය. පසු දින උදෑසනින්ම කම්කරුවන් දෙදෙනෙකු, නිළධාරී තැන, වෑන්රිය, රියැදුරු හා බැල්ල මේ මහා පුන්‍යකර්මය සඳහා කම්හලින් පිටත්ව ගියහ!

බැල්ලගේ මූලික විරෝධතා මැද මැද දෝස්තර වැඬේ තිතට කලේය ගාස්තුව ගෙවිනි ඊට රුපියල් 500ක්ද එක් කොට බිලක්ද ලියවා ගෙන ඔවුන් ආපසු හැරුනහ.

හවස් යාමයේ බැල්ල රථයෙන් පැමිණියෝය. බැල්ලට ඇවිද කන්නටවත් බැරිය. ඌ බොහෝ සෙයින් කෙඳිරි ගාමින් සිටියාය. කුඩුවට දැමුවහොත් දඟලා මැහුම් කඩා ගනීවී යැයි සිතු නිසා නිල නිවාසයේ ගරාජයේ බැල්ල බැඳ දැමුව කම්කරුවන් හා පිරිස විසිර ගියහ රාත‍්‍රියේ මහා වැස්සක් කඩා වැටුනේය. විදුලි කොටමින් මහා ගර්ජනා කරමින් වැස්ස මුළු රාත‍්‍රිය පුරා ඇද හැලෙන්නට විය බැල්ලගේ කෙඳරිලි හඬ වට වැස්සෙන් යටපත් විය. පසුදින උදෑසන ගරාජය තුලට එබිකම් කල කම්කරුවකුට දක්නට ලැබුනේ දම්වැල හා කර පටිය පමණකි. සති අන්තය මුළුල්ලේ නිල නිවාසය වටා බල්ලන් උඩු බුරලන්නට විය. අළුත් සතියේ සඳුදා හවස් වන නිල නිවාසයේ ඉන්න හිඳින්නට බැරි තරම් කුණු ගඳක් ඔබ්බේන් ලදු කැලයෙන් හමා ආවේය. බැල්ලගේ අවසන් කටයුතු රහසේ සිදු විය. කළමණාකාරතුමා මහජන නිළධාරියා හදිස්සියේ කැඳවූයේය. මහජන නිළධාරියා ආයතනයේ රථයෙන්ම පිටවිය. හේ කළු බැල්ලක් සොයමින් ගම වටා ගමන් ඇරඹීය.

පසු වදන;

මෙම කම්හල පසු කාලයකදී බුන්වත්වී වසා දැමුණි. ආයෝජක තුමාගේ කර්මාන්ත ජාලය වැසී ගියේය. කර්මාන්ත ශාලා කළමණා කරු වයස්ගතව මිය ගියේය. සහයක් තැන දැඩිසේ ගිලන්ව සිටියි.

තිළිණ තිළිණ පියසාද්; මාගේ මිතුරාට ගෞරවයෙන් මෙම සත්‍ය කථාව පිළි ගැන්වේ.