274. හෙඩිං . . . !

පත්තර කලාවේ හෙඩිම යනු හෙඩ් ලයින් එක හෙවත් ප්‍රධාන මාතෘකාවට කියන නමකි. මේ පෝස්ටුව එවන් රසාලිප්ත මාතෘකා කිහිපයක් ගැනය. ඇත්තෙන්ම මේ ලියන්නේ හෙඩ් ලයින් ගැනම නොව පුවත් මාතෘකා ගැන කිව්වොත් නිවැරදිය. 

සිංහල පුවත් පත් කලාවේ පතාක යෝධයෙකු සේ අදද සැලකෙන බී. ඒ. සිරිවර්ධන සේවය කලේ "ඇත්ත" පුවත් පතේය. "ඇත්ත" යනු ලංකා කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ  නිල පුවත් පතයි. එය සෝවියට් දෙශයේ "ප්‍රව්දා" පුවත් පතේ නම සමග එකට පෑහුනි.

එහි ආරම්භක සංස්කාරක වරයා බී. ඒ. සිරිවර්ධනය. එතෙක් පුවත් පත් වල මැද පිටුවේ දැක්වුනු, කියැවීමට අලස හා පාඨකයින්ගේ අවම ජනප්‍රිය තාවයට පත්ව තිබුනු "කතු වැකිය" මැද පිටුවෙන් මුල් පිටුවට ගෙනැවිත් පාඨකයාගේ රස මනස කුළුගැන්වෙන ලෙසත් ප්‍රබුද්ධ ලෙසත් ඉදිරිපත් කලේ බී. ඒ. සිරිවර්ධනයන් ය! එකල බොහෝ පාඨකයින් "ඇත්ත" ගත්තේ "සිරාගේ  වැකිය" කියැවීමටය!

වරක් සිරා තම වැකියේ කථාවට ගත්තේ "ඒඩ්ස්" ව්‍යාප්තිය ගැනය! අප වැනි බොහෝ රටවලට ඒඩ්ස් බෝ වී ඇත්තේ විදේශීය සංචාරකයින්ගෙන් යැයි විශ්වාස කලද තවත් සමහර රට වලට ඒඩ්ස් පැමිණ ඇත්තේ එරට සිට විදේශගතවී නැවත සිය රට පැමිණි අයගෙන් ය. මේ කාරණය මතු කරණ සිරා; අප රටෙන් විදේශ සංචාරයන් හට සහභාගී වී නැවත පැමිණෙන අය කටුනායකදී "ඒඩ්ස් පරීක්ෂාවක්" කිරීමේ වැදගත් කම මතු කරයි!

එදින විදේශ සංචාරයකින් පසු ජේ. ආර්. ජයවර්ධන සහ ආර්යාව නැවත මෙරටට ගොඩ බසින බව; පිටුවේ කුඩා කොටුවක ප්‍රවෘථියක් සේ දැක්වේ!

මෙවැනි සුර විරු කම් පෑ සිරා 1979දී Skylab කඩා වැටීම පිළිබඳව සුපිරි හෙඩිමක් යැව්වේය!

"අහස් ලබ්බ කඩා වැටේ!" 

***********************************************************************

ඇල්ඩෝ මෝරෝ යනු ඉතාලියානු දෙශපාලඥ්ඥයෙකි. ඔහු 1978 වසරේ දිනකදී ඔහුව පැහැරගෙන ගොස් මරා දැමුනි. මේ පිළිබඳව නවයුගය පත්‍රයේ මැද පිටුවේ ලිපියක් පලවිය. පරිඝනක, ගූගල්, විකිපීඩියා අහලකවත් නැති එකල නවයුගය යනු දැනුම ගෙන ආ විශ්ව කෝෂයක් වන් පුවත් පතකි. මාගේ මතකය නිවැරදිනම් එකල එහි සංස්කාරක වරයා එඩ්වින් ආරියදාස විය යුතුය. එඩ්වින් ආරියදාස, ධනපාල බෝධිනායක, තුසිත මලලසේකර, පර්සි ජයමාන්න, ජෙ.බී. දිසානායක වැනි අය එහි නිතර ලිපි පිවීය. "පුංචි ලිඳේ වතුර රසයි", "ලොවින් ඇසෙන පුවත්", "දුහුනන් මැවුම් සඳහා", "නවමගක් ගත් කතාවක්", "ලෝක ශ්‍රේෂ්ඨ කෙටි කතා", "අනේ ඌ නොහිටියා නම්!", "සිනා මනා!", "අද එතැන් සිට!"  වැනි මාතෘකා යටතේ එහි පිටු හා කොලම වෙන් කොට තිබුනි. 

මම මේ කියනා ඇල්ඩෝ මොරෝ පැහැරගෙන මරා දැමුනු සිද්ධිය පිළිබඳ ලිපිය පල කොට තිබුනේ අපූරු නිර්මාණාත්මක හෙඩිමක් සහිතවය.  "මියෙන සංගීත කරුවන්ගේ අමරණීය තනු!" ලෙස අපූරු කියමනක් හිංදි සංගීත ලෝකයේ  ඇත.  එලෙසිම;  මෙය ලිව්වේ කවුරුන්දැයි මා හට මේ මොහොතේ මතක නැති උනත් ඒ අපූරු ලෙස රයිම් වන හෙඩිම මතකය. 

"මෝරෝ මැරූ මැරයෝ"

********************************************************************

උතුරේ තරුණ නැගිටීම් මත ගොඩ නැගුනු; තිස් වසරක් තිස්සේ මෙරට ඇදී ගිය යුධමය තත්වය හා 1988 - 89 දකුණේ තරුණ නැගිටීම් එවක පාලකයින් මර්ධනය කලේත් රට පාලනය කලේත් හදිසි නීතිය, ත්‍රස්ත විරෝධී පනත වැනි නීතිමය රාමුවක සිටය. මෙකල රටේ සෑම තැනකම පාහේ අවි ගත් මිල්ටේරි සෙබලුන් හා පොලීසිය දක්නට ලැබුනි. එසේම මුර කපොලු හා සෝදිසි කිරීමේ ස්ථාන මාර්ග වල දක්නට ලැබුනි. මෙම කාල වකවානුවේ කොළඹ සිට ත්‍රීකුණාමළය දක්වා ගමන් ගන්නා බස් මගියෙකු හට ස්ථාන දෙක කදී පමණ (අවම වශයෙන් එක් ස්ථාකයකදී වත් - හතරැස් කොටුව, ගල් ඔය හංදිය); තමාගේ සියළු අඩුම කුඩුම රැගෙන බසයෙන් එළියට බැසීමටත් සියළු පෞද්ගලික මළු විවෘථ කර පෙන්වීමටත් තමාගේ යට ඇඳුමේ සිට සියළු දේ පරීක්ෂා කර බැලීමට සෙබලුන්ට හෝ සෙබලියන්ට ඉඩ දීමටත් ඔවුන්ට තමන්ගේ ගෙලේ සිට කකුලේ වළලු කර තෙක් මිරිකා බැලීමට ඉඩ ලබා දීමටත් සිදුවේ. මේ කාරිය කිරීමට වාගේම; අහඹු නියැදි පරීක්ෂාවට;  නගරයන්හී  තැනින් තැන සෙබලුන් හා පොලිස් නිළධරුවන් සීරුවෙන් සිටියෝය! මේ පිළිබඳව පුවත් පතක පාඨක අදහස් සඳහා වෙන් කොට තිබුනු තීරුවක අපූරු හෙඩිමක් විය. එය ලිපිය ලියන ලද  අයගේම් නිර්මාණයක්ද නො එසේ නම් එම පිටුවේ සකසුගේ නිර්මාණයක්දැයි නොදනිමි. කෙසේ වෙතත් එය අතිශයින්ම නිර්මාණශීලී විය. එය මෙසේ විය:-

"ඔවුන් සීරුවෙන්, අප අසීරුවෙන්!"

*********************************************************************

අපරටේ  තරුණ නැගිටීම් වලදී මෙරට "වික්ටර් හාරාගේ" කාර්ය භාරය ඉටු කිරීම සඳහා කලා කරුවන් කිහිප දෙනෙක් පෙල ගැසී සිටියහ. නන්දා මාලනී, සුනිල් ආරියරත්න, ගුණදාස කපුගේ, කේමදාස, (තව කැපී පෙනුනු නමක් අමතකයි! මතක් උනොත් ලියන්නම්) මේ අතරින් ප්‍රමුඛස්ථානයක් ගත්තෝය. "කම්පන" සහ "පවන" බිහිවන්නේ මේ හා සමගාමීවය.  "පවන" හි ගීත සියල්ල ලියා තිබුනේ සුනිල් ආරියරත්නයන් විසින් වනාතර තුර සංගීතය සපයා තිබුනේ  එකල මෙරට සිටි දක්ෂ  ශිල්පීන් හා සංගීත අධ්‍යක්ශක වරුන් විසිනි. මෙම "පවන" ගීත සමුච්ඡය පිළිබඳ විවිධ මත එකල පලවිය. ඒවා අගැයීම් මෙන්ම විවේචනයන් විය. "පවන" පිළිබඳව ඒය නැරඹූ රසිකයෙකු පුවත් පතකට ලිපියක් ලියා තිබුනේ මේ අපූරු හෙඩිම සමගිනි. 

 " 'පවන' පවනක් නොව වාතයකි!" 

ශනිදා දහයට ලියා ගැනීමට නොහැකි තරම් සතිය කලබල වූවා. සතිය  ගෙවුනේ අතිශය ගැටුම් කාරී බවක් සමග! ඒ කෙසේ වෙතත් ඉරුදින උදයේ නැගිට මතකයෙන් ලියූ මේ ලිපිය රස විඳින්න! (වැරදි ඇතොත් සමාවන්න - අපි කැමතියි හදා ගන්න)

ඔබ සැමට බදු ගෙවන, සුභ නව වසරක් වේවා!